De afgelopen vijf jaar is de afzet van biologische voeding in Nederland met gemiddeld 10 procent per jaar gestegen, terwijl de voedingsmarkt als geheel maar 1 procent per jaar groeide. De Rabobank verwacht dat het marktaandeel van biologisch in Nederland de komende jaren nog verder groeit: van 3 procent nu tot 7 procent in 2025. Ten opzichte van het buitenland heeft Nederland nog wel een achterstand in te halen. In Denemarken is het biologische marktaandeel ruim 8 procent, terwijl het marktaandeel in Duitsland op ruim 4 procent ligt.
De sterkst groeiende categorieën biologische voeding zijn eieren, brood en banket, vlees, soep en babyvoeding. Afgezien van babyvoeding hebben deze producten relatief weinig bewerking nodig en kennen de producten weinig schaarste in het aanbod van grondstoffen. Prijs is ook in het biologisch segment een belangrijke aankoopfactor; producten zijn duurder als zij sterk bewerkt zijn of gemaakt zijn van schaarse grondstoffen.
Drie redenen waarom de consument kiest voor biologisch:
- Vertrouwen in biologische keten: Recente schandalen in de reguliere voedselketen hebben het vertrouwen van de consument geschaad. De strikte eisen waaraan de productie en verkoop van biologisch eten moet voldoen, geeft de consument vertrouwen. Consumenten gaan er vanuit dat biologisch voedsel veilig is, duurzaam is geproduceerd en dat de keten transparant is over de herkomst van producten.
- Gezonder dan gangbaar voedsel: De consument wordt meer en meer bewust van de impact van voedsel op gezondheid. In het vorig jaar door Gfk uitgevoerde onderzoek blijkt dat biologisch in de ogen van veel consumenten als gezonder wordt gezien dan gangbaar geproduceerd voedsel.
- Toenemend aanbod maakt biologische producten toegankelijker: De sterke groeicijfers en het toenemende marktaandeel leiden ertoe dat de grote supermarktketens en discounters hun aanbod van biologische producten verbreden. Biologisch voedsel wordt daardoor toegankelijk voor een breder publiek. De verwachting is dat het prijsverschil tussen biologisch en regulier verder afneemt door verdere professionalisering van de keten en een hogere rotatiesnelheid op het schap.
Biologisch wordt minder exclusief
Ondanks de sterke groei in vraag kent de biologische sector ook uitdagingen. De grootste uitdaging is het verwaarden van biologische producten. Het prijsniveau van biologisch is hoger en de consument is niet altijd bereid dit te betalen. Verdere opschaling via het supermarktkanaal kan leiden tot daling van de biologische prijs naar een niveau dat een grotere groep consumenten accepteert. Een prijsdaling kan er echter ook toe leiden dat het exclusieve, karakter van het product afneemt als discounters biologische product in hun assortiment opnemen. Uit de marktdata van FNLI blijkt dat de horeca nog achterblijft met het aanbod van biologische producten. De vraag is of biologisch voor horecaondernemers voldoende onderscheidend is om aan te bieden aangezien termen zoals 'lokaal' en 'duurzaam' ook al volop gepromoot worden.
Gangbaar product wordt duurzamer
Een andere bedreiging voor biologische producenten is de verduurzaming van gangbaar geproduceerd voedsel. Zo kondigde Albert Heijn onlangs aan haar huismerkzuivel te verduurzamen en boeren daar 3 cent extra voor te betalen. Voor biologische producenten wordt het uitdagend om op langere termijn voldoende onderscheidend te blijven als gangbare producenten steeds duurzamer worden.