De extreme temperaturen aan de Westkaap kunnen een verergerende factor vormen voor het fruit, dat normaal rond deze tijd van het jaar van de bomen valt (de zogeheten "november drop"). Er zijn onlangs temperaturen gemeten met een maximum van 46°C. Het Citrusdal en de omliggende gebieden hebben te maken met temperaturen die ruim boven de 40°C uitkomen. Naar verwachting heeft dit gevolgen voor het vallen van het fruit.
"We hebben deze hitte echter ook nodig om suikers te laten vormen," zegt Piet Smit van Favourite Fresh Exports. "Het grootste negatieve effect van de hitte is dat de bomen veel meer water verliezen."
Volgens Smit maken telers in de Citrusdal zich ernstige zorgen over de droogte. "We hebben qua neerslag twee opeenvolgende magere winters gehad. In het Citrusdal viel deze winter slechts 50% aan neerslag en in sommige gevallen zelfs nog minder. Onder de Clanwilliam Dam, in de richting van Vredendal, was de Olifantsrivier in deze winter zelfs opgedroogd. Telers hebben dit seizoen slechts toegang tot 20% van het water dat ze rechtmatig is toegewezen."
Volgens Smit zijn de gevolgen van de droogte mogelijk nog duidelijker te zien in de oogst van volgend jaar. "We begonnen dit seizoen met minder water in opslag. We hebben vanuit de Olifantsrivier slechts 40% kunnen krijgen van het water dat voor ons is toegewezen. Dit water kan alleen gebruik worden voor irrigatie en niet voor het aanvullen van de eigen voorraad. Vorig jaar kregen we nog 100% van de toegewezen hoeveelheid."
Optimisme aan de Oostkaap
Ook in de Oostkaap is sprake van een ernstige waterschaarste. Dit geldt met name voor de Gamtoos-vallei. De gevolgen van drie opeenvolgende zeer hete dagen van vier weken geleden zijn nu duidelijk te zien in het vallende fruit. Een aantal mensen in de sector maakt zich hier zorgen over. Verder was er ook sprake van hagel, waardoor fruit van de bomen is gevallen in de omgeving van Kirkwood in de Sondagsriviervallei.
"We zien bij de Midknight- en de oudere Nova-bomen meer fruit vallen dan normaal," zegt Snyman Kritzinger van het in Kirkwoord gevestigde Grown4U. "Bij de citroenen valt dit echter wel mee. De citroenen groeien goed en de oogst ziet er voor het seizoen van 2018 goed uit."
Een teler in Gamtoos bevestigt dat de situatie voor sommige rassen er goed uitziet, maar dat er ook veel Midknight-fruit is gevallen. Deze situatie houdt mogelijk aan tot in december, omdat het warme weer van de Westkaap dan naar het oosten trekt. De hoeveelheid fruit die valt, is ook afhankelijk van hoe gezond de boom is en hoeveel toegang tot water er is. Telers, die in de regio toegang tot water hadden, hebben gebruik gemaakt van het plantenhormoon gibberellinezuur, waardoor de hoeveelheid aan vallend fruit iets is verminderd.
De waterschaarste is minder ernstig in de Sondagsriviervallei. Hannes de Waal van de Sundays River Citrus Company maakt zich zorgen over dat er meer fruit van de bomen valt dan normaal tijdens de november drop. Hij is echter optimistisch over het komende seizoen. "Ik denk dat we waarschijnlijk een normale oogst gaan krijgen. Die zal nog steeds onder de beoogde groeicurve liggen, maar zal in ieder geval wel normaal zijn. Dat is goed nieuws, zeker met betrekking tot de afgelopen oogst. We hebben zo nu en dan neerslag, dus we zijn tevreden over onze omstandigheden."
De Sondagsriviervallei krijgt water toegewezen vanuit de Gariep-dam. Het toegewezen volume komt op dit moment neer op 57,5%.
Hannes benadrukt wel dat het in de periode voor februari nog te vroeg is om een definitief oordeel over de aankomende oogst te vellen.
Zware tijden in de Gamtoos-vallei
Zowel de Gamtoos-vallei als de stad Port Elizabeth zijn voor water afhankelijk van de Kouga-dam, die iets ten westen van Patensie ligt. De watertoevoer staat op 12,8%. Het volume aan water is met hooguit 2% toegenomen, nadat er in de Langkloof een maand geleden regen is gevallen.
Als de situatie zo door blijft gaan, zullen telers in de Gamtoos-regio in januari geen toegang meer hebben tot water van de Kouga-dam. Er wordt echter melding gemaakt van kans op regen in januari, wat voor telers in deze regio een zegen zou zijn.
Volgens een teler in de Gamtoos-vallei hebben ze van de toegewezen 40% aan water nu nog slechts 66% over, terwijl de heetste maanden nog moeten komen.
Vier weken geleden zei directeur Pierre Joubert van de Gamtoos Irrigation Board tegen het nieuwsblad The Herald in Port Elizabeth dat het water van de Kouga-dam wordt gereserveerd voor de landbouw. "We geven alleen genoeg water vrij om Patensie en Hankey van water te voorzien."
Na de recente neerslag in Langkloof waren telers in staat om te besparen op irrigatiekosten. Als de regen echter weer opdroogt, zullen ze volgens Joubert weer water toegewezen krijgen van de Kouga-dam. Dit zal echter wel slechts 40% van de normale toegewezen hoeveelheid zijn. "Het zijn zware tijden in de Gamtoos-vallei," aldus Joubert.
Voor meer informatie:
Piet Smit
Snyman Kritzinger
Grown4u
Tel: +27 42 230 0760
Email: snyman@grown4u.co.za
Hannes de Waal
Sundays River Citrus Company
Tel: + 27 (042) 233 0320
Email: hdewaal@srcc.co.za