Voedingsspeciaalzaak verdwijnen maar blijven gewaardeerd

Voedingsspeciaalzaken verloren in de afgelopen jaren omzet aan supermarkten. Toch hebben ze bestaansrecht. Maar liefst 80 prcent van de consumenten vindt dat speciaalzaken belangrijk zijn voor de aantrekkelijkheid van een winkelgebied, blijkt uit onderzoek van PanelWizard/ABN AMRO. Met name de oudere generatie bezoekt een speciaalzaak. Drie kwart van de bezoekers is bereid om een hogere prijs te betalen voor een betere kwaliteit en ambachtelijke producten, meldt ABN AMRO.

De supermarkt is de plaaggeest van de voedingsspeciaalzaak. Omdat supermarkten steeds meer inzetten op vers en beleving, raakten speciaalzaken een deel van hun onderscheidend vermogen en dus hun verkoopvolumes kwijt. Bovendien was de consument in de crisisjaren meer prijsbewust. De verkoopvolumes van voedingsspeciaalzaken zitten nog altijd ruim 29 procent onder het pré crisisniveau. Supermarkten zitten daar al 9,5 procent boven.

Diverse voedingsspeciaalzaken verdwenen uit het straatbeeld. In de afgelopen twaalf jaar verdwenen maar liefst 912 vestigingen van slagers, 602 groenten- en fruitwinkeIs en 491 vestigingen van bakkers. Er kwamen per saldo winkels in chocolade, vis, delicatessen en kaas bij, maar ook zij hebben te maken met concurrentie van supers.

Toch is er hoop voor de voedingsspeciaalzaken. Hun bestaansrecht is evident. Maar liefst 79 procent van de consumenten vindt dat een voedingsspeciaalzaak een winkelgebied aantrekkelijker maakt, blijkt uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van ABN AMRO. Nu winkelgebieden met elkaar concurreren in de strijd om de consument, is dit een zeer interessant gegeven waar gemeenten, vastgoedeigenaren en ondernemers in een winkelgebied rekening mee kunnen houden. Het is dan echter wel van groot belang dat speciaalzaken hun onderscheidend vermogen goed benutten.

De belangrijkste reden om een voedingsspeciaalzaak te bezoeken voor consumenten blijkt de hogere kwaliteit die de producten volgens hen hebben. Het is dus belangrijk dit te bewaken. Ook bijvoorbeeld de ambachtelijkheid of het kopen van eten of drinken voor een speciale gelegenheid zijn van belang. Hier kunnen de speciaalzaken op inspelen met door hun aanbod en de aankleding van de producten daarvoor geschikt te maken. Het is eveneens belangrijk om oudere doelgroepen aan te spreken. In de leeftijd boven de 40 jaar koopt 39 procent van de consumenten minimaal 1 keer per week iets bij een voedingsspeciaalzaak. De vergrijzing is derhalve een kansrijke ontwikkeling voor hen. Zo blijkt uit het onderzoek dat 60-plussers service en persoonlijke benadering door het personeel van speciaalzaken belangrijker vindt dan andere doelgroepen. In onze visie speelt personeel sowieso een belangrijke rol in de veranderende retailsector.

De bezoekfrequentie van jongeren (16-29 jaar) aan de voedingsspeciaalzaak ligt een stuk lager. Maar ook in deze leeftijdscategorie zijn de bezoekers bereid om extra te betalen voor een product bij een speciaalzaak in vergelijking met hetzelfde product bij de supermarkt. Een deel van de jongere generatie ziet voeding steeds meer als een belangrijk onderdeel van hun identiteit. Gerechten worden gefotografeerd en gedeeld. Maar ook wordt er beter gelet op de herkomst van de voedingsmiddelen. Dit biedt perspectief voor de voedingsspeciaalzaken.

Een manier om jongeren aan te spreken, is via internet. Onder 16- tot 29-jarigen is de helft bereid om extra te betalen bij een online speciaalzaak ten opzichte van hetzelfde product bij een fysieke voedingsspeciaalzaak. Deze groep wil 15 procent extra betalen. En de mogelijkheden zijn er al, bijvoorbeeld via Koopeenkoe.nl, Kaaswinkel.nl en Graaggedaan.nl. Ook zijn er partijen die niet online verkopen, maar wel met een eigen website inspelen op de zeer belangrijke oriëntatiefase.

Toch is de populariteit van het kopen van voedingsmiddelen online over de hele linie nog beperkt, zeker onder oudere doelgroepen. Volgens GfK werd in de eerste helft van 2017 voor EUR 551 miljoen online uitgegeven aan voeding, voor het grootste deel bij supermarkten. Die beperkte populariteit is goed te verklaren. Zo heeft een consument bij een afstand over de weg van 5 kilometer gemiddeld maar liefst 22 grote supermarkten tot de beschikking.

Uit het onderzoek van PanelWizard/ABN AMRO blijkt dat voornamelijk het niet kunnen vasthouden of controleren van de producten en de verzendkosten als belangrijke reden worden gezien om niet online te kopen. Meer dan 68% van de consumenten geeft aan niet meer te willen betalen voor internetshoppen bij een voedingsspeciaalzaak, in vergelijking met een offline winkel. Vooral onder oudere doelgroepen is het animo nog beperkt. Degenen die wel bereid zijn om extra te betalen, willen gemiddeld 12,6 procent extra uitgeven (inclusief verzendkosten). Ook voor het kopen van producten buiten openingstijden is nog beperkt interesse. Moet een voedingsspeciaalzaak per se online actief zijn? Nee. Het moet passen binnen het totaalconcept en moet eventuele verliezen kunnen dragen. Het is wel belangrijk online aanwezig te zijn, om bijvoorbeeld op de oriëntatiefase bij de consument in te kunnen spelen.

Bron: ABN AMRO/PanelWizard