Tomaat toonbeeld van nut verpakkingen
De verpakking: onmisbaar ingrediënt in de foodketen
Aantal verpakkingen stijgt
Door demografische ontwikkelingen verandert de wereldwijde vraag als het om verpakkingen gaat. Ontwikkelde landen raken verstedelijkt, vergrijzen en de huishoudens worden kleiner. Hierdoor groeit de behoefte aan kleinere verpakkingen in plaats van grote familieverpakkingen. Consumenten eten daarnaast veel meer gemaksvoeding waardoor er meer vraag is naar voorverpakt voedsel. De verpakking van deze producten moet licht zijn vanwege het gemak. In ontwikkelingslanden heeft vooral de opkomst van de middenklasse invloed op verpakkingen. De middenklasser heeft namelijk meer behoefte aan modern voedsel uit supermarkten dat veilig verpakt is, dan aan onverpakt voedsel van de markt. Om in al deze behoeften te voorzien, zijn er meer verpakkingen nodig. Verwacht wordt dat het gebruik voor het grootste segment, plastic verpakkingen, wereldwijd tussen 2017 en 2021 met 18 tot 20 procent zal groeien.
Impact op het milieu
De toename van het gebruik van verpakkingen, heeft wel negatieve impact op het milieu, met verregaande gevolgen. Zo zal de zee volgens de Ellen MacArthur Foundation in 2050 waarschijnlijk meer kilo's aan plastic dan aan vis bevatten (Ellen MacArthur, 2016). Maar verpakkingen hebben ook een onmisbare functie. Voedsel wordt in grote hoeveelheden tegelijk geproduceerd en vervolgens regionaal en over de hele wereld vervoerd. Na het oogsten, tijdens de opslag en het transport beschermt de verpakking het voedsel. Het juiste verpakkingsmateriaal zorgt voor minder verspilling en een langere levensduur.
De juiste schil voor een tomaat
Bij een tomaat wordt duidelijk wat de invloed van de juiste verpakking is. Een onverpakte tomaat heeft een levensduur van ongeveer een week. Tomaten die niet vers worden verkocht, kunnen worden verwerkt en verpakt tot producten die nog weken of zelfs jaren houdbaar zijn. Ingeblikte tomatensoep kan wel jaren worden bewaard.
Niet één beste verpakking
Verpakkingen kunnen bestaan uit verschillende soorten materialen en hebben uiteenlopende vormen, formaten en eigenschappen. Elk materiaal heeft een ander effect op het milieu door de grondstof, de productiemethode, het volume en het gewicht tijdens transport of door de mogelijkheid om het te recyclen. Zo kost de productie van glas veel energie, is het product zwaar en neemt het veel ruimte in. Hierdoor zijn er veel meer vrachtwagens nodig om hetzelfde aantal (lege) glazen potjes naar de verwerker te vervoeren dan de meest lichte plastic verpakkingen. Een van de mooie eigenschappen van plastic is dat het zo weinig weegt. Minder vrachtwagens op de weg betekent minder gebruik van brandstof, minder CO₂-uitstoot en lagere transportkosten. Een voordeel van glas daarentegen is dat het voor 100 procent en voor eeuwig te recyclen is en dat het voedsel een langere levensduur geeft dan plastic. Ook waarderen consumenten het meer dan plastic en zijn ze meer gewend hun glas naar de glasbak te brengen. Door deze specifieke eigenschappen en toepassingen is er niet één beste verpakking voor producten.
Hergebruik en circulaire economie
De toenemende hoeveelheid verpakkingen zorgt vooral in Azië en Afrika voor grote bergen afval. Dit is niet alleen vervuilend, maar ook een gemiste kans. Afval is namelijk geld waard en kan worden hergebruikt als grondstof voor nieuwe producten. Dit is onderdeel van de circulaire economie. Door hergebruik neemt niet alleen de hoeveelheid rondslingerend afval af, maar zijn er minder nieuwe grondstoffen nodig zoals metaal, olie en hout. Materialen die nu eenmaal niet oneindig voorradig zijn. Overigens is niet elk materiaal even gemakkelijk te recyclen. Glas en metaal zijn oneindig recyclebaar en karton is ongeveer zeven keer te recyclen tot nieuwe dozen. Voor plastic verpakkingen geldt dit echter niet. Dun plastic, bijvoorbeeld, wordt uit lagen van verschillende materialen gemaakt om bepaalde eigenschappen te realiseren. Doordat het niet een 'mono-product' is, is het moeilijker om dit type verpakking te recyclen.
De verpakking van de toekomst
De plasticindustrie is heel innovatief. Steeds meer verpakkingen kunnen in de toekomst gemaakt worden uit alternatieve biomaterialen zoals melk, suikerriet, aardappelzetmeel en garnalenschillen. Deze bioplastics zullen plastic uit vervuilende aardolie deels vervangen. Bovendien is bioplastic vaak afbreekbaar, mocht het toch in de natuur terechtkomen. Deze producten kunnen het fossiele plastic nog niet vervangen. De technologie en productieketen zijn hiervoor nog niet volledig ontwikkeld. Ook zijn plastic verpakkingen gemaakt van bio-grondstoffen nu nog vele malen duurder dan verpakkingen in plastic op basis van olie. Naarmate meer biomaterialen gebruikt worden, zullen de kosten dalen.
Slimme verpakkingen
Innovatie vindt ook plaats op het gebied van informatietransparantie. Bijvoorbeeld door een label dat van kleur verandert wanneer een product bijna niet meer houdbaar is. Door de veranderende kleur van het etiket weet de consument heel duidelijk of hij dit product nog kan bewaren of juist snel moet opeten. Door met innovatieve ideeën verpakkingen te vernieuwen, kan de industrie nog meer voedselverspilling tegengaan.
Bron: Rabobank