De Tshwane Market in Pretoria is de op één na grootste AGF-markt in Zuid-Afrika met een omzet die ongeveer half zo groot is als die van de AGF-markt in Johannesburg. In de periode 2015-2016 verwierf Tshwane een marktaandeel van 22,8%. Johannesburg behield zijn marktaandeel van 47%.
klik hier voor een fotoverslag
Zuid-Afrika telt negentien AGF-markten. De derde grootste zijn de markten in Durban en Kaapstad. De Gauteng markten (Pretoria, Johannesburg, Springs en Vereeniging) verhandelen ongeveer 75% van de binnenlandse AGF. Er zijn ook kopers uit buurlanden die AGF inkopen op de markten in Pretoria en Johannesburg. Op de Tshwane markt zijn kopers van buiten Zuid-Afrika goed voor een maandelijkse omzet van €116.000. Informele handel (straatverkoop) wordt steeds belangrijker op de markt en bedraagt momenteel ongeveer 65% van de omzet.
De omzet op de Tshwane markt is met 18,5% gegroeid van €188 miljoen in 2014-2015 naar €233 miljoen in 2015-2016. In december werd een volume van 57.475 ton verhandeld. De omzet kromp met 3,5% ten opzichte van het voorgaande jaar ondanks een volumestijging van 5,9%, wat toegeschreven kan worden aan de lagere koers van de rand.
De gevolgen van de droogte zijn duidelijk merkbaar op de markt. Zowel de beschikbare volumes als de omzet zijn gedaald. De maandelijkse uienafzet bedroeg in december 2016 €1,2 miljoen, een daling van 17% ten opzichte van december 2015. Ook de afzet van tomaten en andere groenten was in december 2016 lager dan in de voorgaande decembermaand met uitzondering van aardappelen, waarvan de omzet met 11,5% steeg ten opzichte van 2015.
In december 2016 werd er op de markt in totaal voor €6 miljoen aan fruit afgezet. In december bereikte de bananenverkoop een waarde van €1,6 miljoen. De waarde van de jaarlijkse bananenverkoop wordt geraamd op €18,9 miljoen. De markt behoort tot de stad Tshwane (Pretoria). Tot nu toe hebben 648 straathandelaren er training gehad op het gebied van AGF-verwerking, productkennis, voedselveiligheid, ondernemerschap en financieel management om hen te helpen bij hun verdere ontwikkeling tot formele ondernemers.
Klik hier voor een fotoverslag
De markt ontvangt 5% commissie per transactie maar veel handelaren hebben niet de indruk dat zij in ruil hiervoor veel steun krijgen. Zij wijzen op het schoonmaken van de vloeren, wat als gevolg van bezuinigingen, kapotte apparatuur en bureaucratie niet vaak genoeg gebeurt. Zij hebben op eigen kosten schoonmaakbedrijven in moeten huren. Een ander probleem zijn de groeiende hopen groentenafval buiten de markthal.
Het marktbestuur heeft de laatste jaren €873.000 geïnvesteerd in de infrastructuur en de verbetering van het marktsysteem. De toekomst van het AGF-marktsysteem in Zuid-Afrika lijkt onzeker. Eén handelaar vertrouwt FreshPlaza toe dat hij verwacht dat de Tshwane markt nog hoogstens vijf jaar zal bestaan.
Directe verkoop aan retailers wint aan populariteit, maar heeft zo zijn voor- en nadelen Telers worden gedwongen vaste prijzen te accepteren maar zijn er wel zeker van dat zij hun producten af kunnen zetten. Als het open marktsysteem verdwijnt, zullen hier vooral de economisch zwakkere verkopers en consumenten de dupe van worden. Het huidige systeem stelt hen in staat verse AGF van goede kwaliteit te kopen tegen aanmerkelijk lagere prijzen dan die in de retail.
Klik hier voor een fotoverslag
Eerder deze week kwam het nieuws naar buiten dat de stad Johannesburg onderzoek doet naar mogelijke fraude en corruptie op de AGF-markt in Johannesburg (lees meer op: http://www.freshplaza.com).
Voor meer informatie:
Tinus Dodds
Tshwane Fresh Produce Market
Tel: +27 12 358 2369
Email: TinusD@tshwane.gov.za