Herman Bessels over do's en dont's bij vloeren en wanden in foodbedrijven:
"Vloeren en wanden vergelijkbaar met autobanden"
Wat maakt de keuze voor de juiste vloeren en wanden in een foodbedrijf anno 2017 zo gecompliceerd?
Herman Bessels: "De laatste jaren worden steeds strengere kwaliteits- en hygiëne-eisen gesteld aan vloeren en wanden en aan hun bestendigheid tegen extreme reiniging. Hogedrukreiniging met 100 bar en stoom van 160 tot 180 graden, in combinatie met logen en zuren, zijn geen uitzondering. Bovendien moeten vloeren en wanden hufterproof zijn en bestand zijn tegen het intensieve dagelijkse verkeer van heftrucks en pomppalletwagens."
Springen bedrijven bewust genoeg om met hun vloeren en wanden?
HB: "Nee, zij beseffen onvoldoende dat vloeren en wanden te vergelijken zijn met autobanden: koop je een lichte band voor een te zware auto, dan gaat deze gewoon kapot. Reparatie past vaak niet binnen drukke productieplanningen. We willen 24/7 productie draaien. Cement mag wel hard worden in de zak, niet op de werkvloer. Twee uur na het aanbrengen, wil het productiepersoneel alweer over de vloer lopen."
Tegen welke problemen lopen zij aan?
HB: "Het grootste probleem zijn holle ruimtes, zowel bij vloeren als wanden. Door een verkeerde toepassing van vloer- en wandmaterialen of door veroudering van bestaande materialen kunnen in productieruimtes holle ruimtes ontstaan. Bij droge fabrieken vormen deze ruimtes een broeinest voor ongedierte. We realiseren ons te weinig dat muizen dragers zijn van veel ziektekiemen en dat jonge bosmuizen door gaatjes kunnen ter grootte van een potlood en zich kunnen voortplanten als zij zes weken oud zijn.In natte fabrieken hoopt zich in holle ruimtes na reiniging vuil op. Dit vuil wordt tijdens hogedrukreiniging met 40 bar in de holle ruimte gespoten en gaat rotten en stinken. Beton is niet waterdicht en daardoor kunnen vocht en vuil doorsijpelen naar de holle ruimtes in de kanaalplaatvloerplaten als die niet zijn afgedekt met een membraan. Bij een rottingsproces in deze ruimtes is er geen weg terug meer, of je moet de boel slopen."
Wie zijn de belangrijkste veroorzakers van schade bij vloeren en wanden?
HB: "De meeste schade wordt veroorzaakt door ondeskundige adviseurs en opdrachtgevers bij nieuw- of verbouw. De werkelijke schadeveroorzaker zit aan de directietafel met een schetsrol. Hij kiest voor te smalle gangen, te krappe bochten, delaminerende vloeren en verkeerde afvoersystemen. Veel vloeren en wanden lijken hufterproof, maar gaan in de praktijk toch kapot. Dit komt niet alleen door verkeerd gebruik, maar ook door stoomcleaners die minuscuul kleine gaatjes veroorzaken. Deze zitten bij de volgende reinigingsronde vol waterdruppels. Bij 160 graden stoom wordt dit water opgeblazen tot 8 bar druk. Het gaatje wordt een gat en van het een komt het ander. De materialen exploderen bij elke reinigingsbeurt 250 maal per jaar."
Wat gaat er fout bij de aanschaf?
HB: "De keuze voor vloeren en wanden wordt nog te vaak uitsluitend door de aankoopkosten bepaald. Niet de exploitatiekosten, maar de minste investeringen vormen het aankoopcriterium. Naast mechanische belasting moeten ook zaken als chemische belasting en thermische belasting worden meegenomen. Een praktijktest: leg je hand in een koekenpan, zet die op het vuur en de eerste 15 seconden voel je niets. Daarna wordt de pan warm. Doe dit nogmaals en voel na vier seconden aan de onderzijde van de pan. De pan is heet. Dit betekent dat er veel interne spanning in de pan zit. Ditzelfde gebeurt bij vloeren met een thermische belasting. Het duurt even voordat de temperatuur zich heeft vereffend. In 6 millimeter staal moet 180 graden worden opgevangen. Vergelijk dit met een vloer: de pan blijft heel en de vloer delamineert."
Wat komt u in de praktijk tegen bij de reparatie van vloeren?
HB: "Fabrieken worden niet meer gebruikt, zoals deze oorspronkelijk ontworpen zijn. De veranderingen gaan razendsnel en vloeren kunnen deze snelheid vaak niet volgen. Het kunnen repareren van vloeren wordt te weinig meegenomen in de vloerkeuze. Veel vloeren hebben een droogtijd nodig van meerdere dagen of een droge ondergrond om op te worden aangebracht. Vaak vergeten bedrijven de ondergrond. Een verse begane grondvloer is nat, waardoor er weinig op hecht. Hierop wordt dan een dekvloer aangebracht, die twee jaar lang delamineert. Kanaalplaatvloeren zijn gemaakt van een mooi, relatief goedkoop materiaal. Je kunt er razendsnel mee bouwen en nog enigszins flexibel ook. Probleem is echter dat vloerplaten verschillend doorbuiggedrag vertonen en de naden gaan scheuren. Bij droge fabrieken misschien een minder probleem maar bij natte fabrieken een ramp. Door deze naden sijpelt vocht in de kanalen."
Kunt u andere belangrijke aandachtspunten noemen?
HB: "De aansluiting van de vloer op de putten en goten en de reinigbaarheid van sleufgoten. Die reinigbaarheid is vaak gewoon slecht. Bij het reinigen wordt het vuil uit de goot verneveld en samen met het water de ruimte ingebracht. Omdat schoonmaakbedrijven met steeds kortere doorlooptijden moeten werken, steken zij stoomcleaners vaak gewoon in putten en goten en vernevelen zij het vuil de ruimte in. Door extreem heet water bezwijken de kunststof rioleringen. Zolang water niet magnetisch is, hebben we afschot nodig om het af te voeren. Hoe ruwer de vloer, des te groter het afschot. Blijft er water staan, dan ontstaat er een voedingsbodem voor bacteriën en schimmelgroei. Dat leidt tot problemen bij NVWA-controles, maar ook grotere afnemers vinden dit onacceptabel. Een vloer moet plasvrij en zo snel mogelijk droog zijn."
Wat zijn aan- en afraders op vloerengebied?
HB: "Een gietvloer moet verboden worden in natte fabrieken, maar vormt een prima oplossing in kleedkamers, kantines en andere sociale ruimtes. Troffelvloeren zijn alleen te repareren in een minder dan 4% vochtige productieomgeving. Ze kunnen alleen worden gelegd in een droog magazijn of in ruimtes waar uitsluitend voetverkeer plaatsvindt of waar zich hangbanen bevinden. Bij grote mechanische belastingen door stalen wielen en pomppalletwagens bestaat het gevaar van beschadiging en vocht onder de vloer, waardoor de onthechting groter wordt. Bij kunststof is het lastig dat de ondergrond slechts maximaal 4% vocht mag bevatten.Cementgebonden vloeren kunnen worden gerepareerd in een natte omgeving, maar moeten wel uitharden. Margia Stone vloeren met een afschot hebben een matige antislip, maar zijn wel stoot-, slijt- en slagvast. Bij een hoge vetbelasting trekt het vet in de vloer, wat vlekken veroorzaakt. In koelcellen en in de expeditie zijn Margia Stone vloeren goed toepasbaar. In de eerste productiemaanden zien deze vloeren er door lakuittreding niet mooi uit. Later wordt deze kleur mooier. Margia Stone vloeren zijn niet zozeer geschikt voor productieruimtes, wél voor koel- en opslagcellen en expeditieruimtes. Een uitgewassen Margia granietvloer is bestand tegen hoge mechanische belastingen, vallende haken, schuivende en vallende stalen bakken en stalen wielen van pomppalletwagens. Door de dichte vloerstructuur is deze goed reinigbaar. De vloer is geïmpregneerd met epoxy en dit levert een goede chemische bestendigheid en blijvende antislip op. Ook in natte productieomstandigheden heeft de vloer een lange levensduur. Deze is redelijk hufterproof, mits er geen extreem hoge temperaturen zijn of chemicaliën worden ingezet. Nadelig aan de Margia granietvloer is de langere uithardings- en doorhardingstijd. Een kunststof Ucrete-vloer heeft een chemisch zeer hoge resistentie en is ideaal voor ruimten met rookkasten. Dikkere Ucrete-vloeren van 9 millimeter hebben een redelijke mechanische resistentie, maar deze is wel afhankelijk van de ondervloerkwaliteit. Die moet goed zijn verdicht. Een Ucrete-vloer is een renovatievloer bij uitstek."Zeskanttegels in de furaanhars vormen een ideale, goed reparabele vloer, die bacteriologisch prima te reinigen is. Mits goed aangebracht, zijn deze kanttegels supervlak, maar wel duur in aanschaf. Ook bij deze tegels blijft de voeg het zwakke punt. Voegen vormen overigens vaak 5 tot 8% van het vloeroppervlak. Ook dit materiaal kan niet tegen vallende stalen van haken en slangkoppelingen."
Welke voor- en nadelen hebben polyesterwanden en grote vloertegels?
HB: "Polyesterwanden hebben een hoge reflectie en lage reinigingskosten. Ze zijn duur ten opzichte van traditionele wanden. Mits goed aangebracht, zijn de polyesterwanden fabrieksmatig aangebracht op de ondergrond goed houdbaar. Ze moeten 100% vol en voldoende verlijmd zijn, anders kom je van de regen in de drup. Bij de later aangebrachte wanden is dit een punt van aandacht.Een goed alternatief voor wanden zijn grote vloertegels van 40 bij 50 centimeter, die op een drager op stalen wanden kunnen worden geplakt. Dit zorgt voor weinig voegen en ze zijn achteraf te repareren. Door-en-doortegels zijn niet geglazuurd, maar bestaan uit een geperst materiaal. Gailtegels hebben ook die structuur. Glas en glazuur zijn feitelijk hetzelfde materiaal. Glas mag niet, maar van geglazuurde tegels wordt iedereen gelukkig."
Bron: Meat&Co
Voor meer informatie:
Bessels architekten & ingenieurs B.V.
Domineestraat 10
7391GG Twello
Tel: 0571 - 27 56 97
www.bessels.com