Tomaten en druiven zijn de belangrijkste producten van het Namibische familiebedrijf Sonop. "We telen ook flespompoen en groene paprika. Voorheen exporteerden wij flespompoenen maar de laatste jaren is de lokale markt voor dit product gegroeid. Deze groei kan toegeschreven worden aan de droogte, die een negatief effect op de aardappelprijs heeft gehad. Mensen vervangen aardappelen nu door pompoenen," vertelt Nico van der Merwe van Sonop.
Markten
"Tomaten zijn onze voornaamste categorie maar deze kunnen we niet naar Europa exporteren vanwege de lange transittijd. We exporteren onze tomaten en groene paprika's naar Zuid-Afrika maar niet naar andere Afrikaanse landen. De groentenmarkt groeit fors in Namibië. We beschikken over een aantal goede retailmarkten maar we willen onszelf graag op meerdere markten vestigen om de risico's te spreiden."Albert en Nico van der Merwe
"Het Verenigd Koninkrijk is onze grootste afzetmarkt. De Brexit heeft een enorme impact gehad op de wisselkoers van de euro en het Britse pond en ik verwacht dat dit nog wel even zo zal blijven. We exporteren zo'n 70% naar het Verenigd Koninkrijk en ongeveer 20% naar de EU. 10% is bestemd voor landen in het oosten. Wat er ook gebeurt in maart, of het nu een harde of een zachte Brexit wordt, het zal in alle gevallen bepalend zijn voor onze export. Op de lange termijn biedt het Verenigd Koninkrijk ons veel potentieel. Op de korte termijn ziet de situatie er echter veel gecompliceerder uit."
"Het Verenigd Koninkrijk is onze grootste afzetmarkt. De Brexit heeft een enorme impact gehad op de wisselkoers van de euro en het Britse pond en ik verwacht dat dit nog wel even zo zal blijven. We exporteren zo'n 70% naar het Verenigd Koninkrijk en ongeveer 20% naar de EU. 10% is bestemd voor landen in het oosten. Wat er ook gebeurt in maart, of het nu een harde of een zachte Brexit wordt, het zal in alle gevallen bepalend zijn voor onze export. Op de lange termijn biedt het Verenigd Koninkrijk ons veel potentieel. Op de korte termijn ziet de situatie er echter veel gecompliceerder uit."
Druiven zijn een product waarvoor de Namibische regering veel aandacht heeft. "We werken nauw samen met de regering om markttoegang tot China te krijgen. De volumes uit Namibië stijgen en het groeipotentieel kan de komende 10 tot 15 jaar mogelijk verdubbelen. We blijven ook nieuwe markten verkennen. Zo exporteren we steeds grotere volumes naar Canada, wat een aantrekkelijke markt voor ons is gezien de wisselkoers."
Uitzicht op de Sonop druivenplantages
Droogte en infrastructuur
"We denken dat het einde van een langdurige periode van droogte in zicht is. We zijn optimistisch over de manier waarop we er ieder jaar weer in slagen om ons aan het veranderende klimaat aan te passen. De kwaliteit van het water neemt echter af. We irrigeren onze plantages momenteel met water met een hoge pH-waarde en dit heeft zeker zijn weerslag op onze productie gehad," vertelt Albert van der Merwe. Sonop, dat gevestigd is in Noordoever, heeft geen problemen met stroomvoorziening zoals dat momenteel wel het geval is voor bedrijven in de Aussenkehr Vallei. "We hebben genoeg capaciteit om onze productie met nog eens 1.000 hectare uit te breiden. Het probleem is echter dat de regering geen land verkoopt maar dit bij voorkeur verpacht."
"Voordat we onze producten kunnen exporteren, moeten we ze eerst naar Kaapstad vervoeren. De haven van Luderitz is echter veel dichterbij maar het zal nog veel werk en middelen vereisen, wil dit een alternatief voor ons worden. Als we de haven van Walvis Baai zouden gebruiken, dan zouden we de transittijd van onze export met minimaal 3 dagen verkorten maar de route hierheen is tweemaal zover dan die naar Kaapstad. Het transport via de spoorlijn in Grunau zou wel een mogelijkheid zijn maar dit zullen we proefondervindelijk vast moeten stellen. Het zou ons groeipotentieel echter wel vergroten."
De arbeidssituatie in Namibië is gunstig. "De laatste vijf jaar is de arbeidsleeftijd aanzienlijk gedaald waardoor we veel jonge werknemers in dienst hebben. Zij hebben echter wel veel training nodig. De meesten van onze werknemers komen uit het noorden en hebben ervaring met de teelt van traditionele gewassen zoals tarwe en mahangu. We verkeren in de gelukkige omstandigheden dat 60% tot 70% van onze seizoenskrachten ieder jaar terugkeren. We hebben zo'n 150 vaste krachten in dienst en 500 seizoensarbeiders."
De arbeidssituatie in Namibië is gunstig. "De laatste vijf jaar is de arbeidsleeftijd aanzienlijk gedaald waardoor we veel jonge werknemers in dienst hebben. Zij hebben echter wel veel training nodig. De meesten van onze werknemers komen uit het noorden en hebben ervaring met de teelt van traditionele gewassen zoals tarwe en mahangu. We verkeren in de gelukkige omstandigheden dat 60% tot 70% van onze seizoenskrachten ieder jaar terugkeren. We hebben zo'n 150 vaste krachten in dienst en 500 seizoensarbeiders."
Het Sonop kantoor in Noordoewer, Namibië
Avocado's
"In februari beginnen we met een proef met avocado's. De bloeiperiode is erg belangrijk voor avocado's. We hebben optimale temperaturen gedurende die periode. Het zal nog minstens 3 tot 5 jaar duren voordat de avocadobomen volledig productief zijn. Zodra dit het geval is, zullen we 10 tot 11 maanden per jaar avocado's kunnen oogsten zodat we dus jaarrond mensen in dienst kunnen houden," legt Nico uit.
"In het Verenigd Koninkrijk is de avocadoconsumptie met 36% gestegen maar slechts een derde van de Britse bevolking koopt het fruit. Er is dus nog een enorm onbenut marktpotentieel. Ook in Namibië is de avocado een snelgroeiende categorie. Op de binnenlandse markt is er een gat in de aanvoer tussen januari en juli. Nu zijn alle avocado's die hier gegeten worden, geïmporteerd, wat een groot voordeel voor ons kan betekenen."
Uitdagingen
"Ons grootste probleem is het omgaan met klimaatverandering. Dit is een voortdurend proces en we moeten manieren ontwikkelen om hier mee om te gaan. Logistiek wordt ook een steeds grotere uitdaging voor ons aangezien onze dichtstbijzijnde markt zich op 700 km afstand bevindt. Wegtransport wordt steeds duurder en het laadvermogen is cruciaal. Inflatie, wisselkoersen, hoge verwerkingskosten en schommelende brandstofprijzen zijn de voornaamste oorzaken van deze stijging. We kunnen wel over het spoor exporteren en in 2017 zullen we hier een proef mee doen. Onze producten zouden zo binnen 24 uur in Walvis Baai kunnen zijn, waardoor we besparen op kosten aan de grens en vertragingen. Het totale wegtransport zou dan nog maar 150 km bedragen in plaats van 700 km."
Uitdagingen
"Ons grootste probleem is het omgaan met klimaatverandering. Dit is een voortdurend proces en we moeten manieren ontwikkelen om hier mee om te gaan. Logistiek wordt ook een steeds grotere uitdaging voor ons aangezien onze dichtstbijzijnde markt zich op 700 km afstand bevindt. Wegtransport wordt steeds duurder en het laadvermogen is cruciaal. Inflatie, wisselkoersen, hoge verwerkingskosten en schommelende brandstofprijzen zijn de voornaamste oorzaken van deze stijging. We kunnen wel over het spoor exporteren en in 2017 zullen we hier een proef mee doen. Onze producten zouden zo binnen 24 uur in Walvis Baai kunnen zijn, waardoor we besparen op kosten aan de grens en vertragingen. Het totale wegtransport zou dan nog maar 150 km bedragen in plaats van 700 km."