Trump's TPP-afwijzing biedt Europa kansen
Het verdrag zou een enorme vrijhandelszone tussen de VS en landen uit de regio Azië/ Stille Oceaan creëren. Er is nu hoop dat de EU in dit gat kan springen. Maar gezien de groeiende weerstand tegen vrijhandelsverdragen in Europa is dat echter nog maar de vraag.
Hoe ziet de Europese Commissie vrijhandelsverdragen in het algemeen?
Voor de Europese Commissie en haar voorzitter Jean-Claude Juncker is de zaak duidelijk: handelsverdragen versterken de Europese economie, creëren groei en nieuwe banen. Door het wegvallen van invoerrechten en andere handelsbelemmeringen kunnen Europese bedrijven winstgevender naar de rest van de wereld exporteren. Bovendien biedt zich hierdoor de kans om andere landen te verplichten zich aan een minimumstandaard te houden wat betreft bijvoorbeeld arbeidsrecht of milieubescherming.
Welke mogelijkheden biedt de regio Azië/ Stille Oceaan?
De Europese Commissie ziet hier speciale kansen. Tot 2050 groeit de middenklasse hier met miljoenen mensen, zei EU-landbouwcommissaris Phil Hogan onlangs. De vraag naar hoogwaardige producten zal in landen zoals Vietnam en Maleisië aanzienlijk stijgen. De EU zou hier voordeel uit kunnen trekken.
Welke rol speelt de handel met Aziatische landen momenteel voor de EU?
Een belangrijke. Het aan het TPP deelnemende Japan bijvoorbeeld is na China de belangrijkste EU-handelspartner in Azië. Bij de import zijn de auto- en elektronica-industrie uitstekend, de EU exporteert - echter in kleinere omvang - vooral medicijnen en medicinale instrumenten. In Japan en in andere TPP-landen ziet Brussel echter nog duidelijk stijgingspotentieel.
Bestaan er reeds EU-vrijhandelsverdragen met TPP-landen?
De Europese Commissie onderhandelt momenteel met de rugdekking van de regeringen van de EU-lidstaten over circa 20 vrijhandelsverdragen wereldwijd - daaronder ook met de TPP-landen Japan, Maleisië, Mexico, Chili, Australië en Nieuw-Zeeland. Onlangs sloot de EU bovendien verdragen af met Canada, Singapore en Vietnam.
Wat zeggen critici?
In de Amerikaanse verkiezingsstrijd waren handelsverdragen zoals bijvoorbeeld het TPP een belangrijk onderwerp. Veel mensen houden deze verdragen verantwoordelijk voor bijvoorbeeld het verlies van arbeidsplaatsen. Ook in Europa vormt zich in toenemende mate weerstand - onlangs bijvoorbeeld tegen het met Canada overeengekomen CETA-verdrag. Critici - zoals bijvoorbeeld non-gouvernementele organisaties - vrezen dat minimumstandaarden uit worden gehold. De verdragen zijn vaak toegespitst op winstmaximalisatie van multinationale bedrijven, terwijl de armen achter blijven.
Welke risico's zijn er bovendien?
Een geïsoleerde handelspolitiek van de VS biedt voor de EU weliswaar kansen in de TPP-landen, maar indirect zou echter ook Europa onder de handelspolitiek van de VS kunnen lijden. Vooral de toekomst van het vrijhandelsverdrag TTIP tussen de EU en de VS is onzeker. Als Trump bovendien zijn verkiezingsstrijdaankondiging waar zou maken en beschermende invoerrechten tegen producten uit China invoert, zou een groot deel van de producten mogelijk op de Europese markt kunnen raken. "De EU zou geneigd zijn om dan eveneens beschermende maatregelen te treffen", zegt politiek wetenschapper Sinan Ülgen van de denkfabriek Carnegie Europe. Het gevaar voor handelsoorlogen zou aanzienlijk stijgen - met deels onvermijdelijke gevolgen.