Overzicht wereldmarkt zoete aardappelen
De Europese markt voor zoete aardappelen is nog relatief klein, maar groeit snel. In 2014 importeerde Europa 124.000 ton zoete aardappelen, waarvan 7 ton bestemd voor consumptie. De invoer van deze exoot is in vijf jaar verdubbeld. Supermarkten spelen in op de stijgende vraag naar de zoete aardappelen. Grote importeurs in Europa zijn het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Nederland functioneert als doorvoerhaven naar de rest van Europa. De VS zijn de grootste leverancier met een marktaandeel van zeventig procent. Binnen Europa wordt in Spanje, Portugal, Italië en Griekenland de zoete aardappel geteeld.
VS: Oogst North Carolina van start
De oogst van zoete aardappelen in North Caroline, goed voor de helft van de Noord-Amerikaanse zoete aardappelproductie, ging vorige week van start. De oogst is nog in een beginstadium, waardoor telers terughoudend zijn om hun oogstprognose te geven, maar de eerste tekenen wijzen op een goede productie na redelijk gunstige omstandigheden in het groeiseizoen.De grootste uitdaging is traditioneel om te oogsten voordat minder weer zijn intrede doet. Telers moeten oogsten voor de grond te koud wordt en daarnaast is er in het orkaanseizoen altijd de dreiging van stortregens.
De productie van zoete aardappelen vindt voornamelijk plaats in het zuidoosten, maar ook is er productie in Californië. Louisiana had afgelopen maand te maken met veel regen, maar de invloed op de zoete aardappelproductie bleef beperkt. Prijzen zijn op dit moment gemiddeld, maar kunnen wat dalen als North Carolina in grote getale op de markt komt. Overigens zijn de telers daar niet al te bang voor, omdat de zoete aardappel zich mag verheugen in een toenemende belangstelling wereldwijd. Met name gezondheidsbewuste consumenten consumeren veel zoete aardappelen en ook de restaurants en verwerkende industrie weet er in de VS goed raad mee.
De exportwaarde van zoete aardappelen bedroeg afgelopen jaar 139 miljoen dollar, een stijging van 110% ten opzichte van 2010. Toch maakt de export maar een beperkt deel uit van de totale verkoop van zoete aardappelen in het land. Maar liefst 90% van de Amerikaanse zoete aardappelen wordt in eigen land geconsumeerd. De staat North Carolina neemt met 71% het gros van de teelt voor de export voor zijn rekening, gevolgd door Mississippi (7%), Californië (6%), Louisiana (2%), Virginia (2%) en Arkansas (1%).
In 2015 exporteerde Noord-Amerika een recordvolume van 181.000 ton zoete aardappelen, 33% meer dan een jaar eerder en een verdubbeling in vijf jaar tijd. In termen van export neemt het Verenigd Koninkrijk het grootste volume af (82.000 ton / 45%), gevolgd door Canada (55.109 ton / 30%) en de overige Europese landen (42.500 ton / 23%).
VK: 50% omzetgroei per jaar
Het Verenigd Koninkrijk zette de toon met de import van zoete aardappelen. Volgens handelaren is er de laatste vijf jaar sprake van een jaarlijkse groei van 50%. De meeste zoete aardappelen worden geïmporteerd uit de Verenigde Staten, maar vanwege de stijgende vraag is men ook steeds meer op zoek naar andere productielanden voor zowel eigen markt als export. Die vindt men bijvoorbeeld in Spanje, dat een grote productiestijging laat zien, in Portugal dat een relatieve nieuwkomer is en in Egypte dat een aantal goede rassen voor de export heeft. In Honduras zijn er eveneens goede telers, maar hier vormen de certificeringen nog weleens een probleem.
De Amerikaanse Covington en Spaanse Beauregrad-rassen hebben gezamenlijk een aandeel van ongeveer 95% van de markt. De rechten voor de Covington zijn in handen van de Universiteit van North Carolina en mag buiten de VS niet geteeld worden. Ook het ras Evangeline is in opkomst. Inmiddels is er ook wat binnenlandse productie, maar zeker niet op grote schaal. De prijs van de zoete aardappelen in het Verenigd Koninkrijk is vrij stabiel en volgens handelaren is het product niet zo prijsgevoelig.
China: Grootste producent wereldwijd, maar vooral voor veevoer
In China vindt de teelt van zoete aardappelen hoofdzakelijk plaats in de noordwestelijke regio's van de provincie Shandong en in het zuiden van het land, inclusief de provincie Hainan. China is de grootste producent van zoete aardappelen wereldwijd, maar het gros van het gewas wordt gebruikt als veevoer. In tegenstelling tot de andere productielanden vertoonde de teelt van zoete aardappelen in China de afgelopen jaren een dalende lijn, omdat het gewas plaatsmaakte voor rijst, maar de laatste jaren groeit de vraag naar het product. De aanplant in Zuid-Hainan is dit jaar toegenomen als gevolg van de toegenomen vraag de afgelopen seizoenen. Ook het areaal in Shandong zal naar verwachting uitbreiden.
Het meest voorkomende ras in China is Ganshu. Het noordelijke gewas wordt geoogst in de herfst en zomer, het zuidelijke gewas in de herfst, winter en lente. Dit jaar is de binnenlandse productie 10-20% lager als gevolg van extreem winterweer. Hierdoor zijn wel de prijzen stabiel gebleven met een gemiddeld prijsniveau van 2,50 USD voor premium product. De groei wordt deels verklaard vanwege de vermeende gezondheidsvoordelen, maar ook door de populariteit van de ready-to-eat zoete aardappelproducten die worden ingevoerd uit Korea en Japan.
Honduras: Meer concurrentie
Honduras heeft jaarrond productie van zoete aardappelen, al kent men in de zomer een wat mindere periode vanwege regenval. Nederland en Canada zijn grote exportmarkten. Er komt wel meer concurrentie vanuit andere landen, zoals de VS, Egypte en Brazilië, waardoor er meer prijsdruk ontstaat. Die concurrentie is de laatste jaren enorm toegenomen. Het overvloedige aanbod zorgt voor een druk op de prijzen en kwaliteitsnormen. Een deel van de productie is nu niet meer verkoopbaar, terwijl dat vroeger in tijden van minder aanbod nog wel mogelijk was.
Honduras is met jaarrond productie niet op de bewaring aangewezen en kan dus een vers product aanbieden. Voor importklanten is het een voordeel dat ze jaarrond zoete aardappelen uit Honduras kunnen voeren.
Polen: Nog altijd een niche-product
In tegenstelling tot veel andere Europese landen worden zoete aardappelen in Polen nog als een niche-product gezien. Een supermarktinkoper verwacht dat het product een groter afzetpotentieel kan krijgen als de kwaliteit verbetert.
Denemarken: Geen grote vraag, maar piek in nazomer
In Denemarken is volgens importeurs niet veel vraag naar zoete aardappelen. Ze kopen ook geen containers tegelijk, maar veelal op palletniveau vanuit Holland. Omdat er op dit moment veel landen aan de markt zijn, is het prijsniveau lager. Deze periode, de nazomer, is traditioneel wel de piekperiode voor de omzet van zoete aardappelen.
Spanje: Teelt groeit 25-30% per jaar
In Spanje zijn de zoete aardappelen nu volop in productie. De oogst begon medio augustus in San Lucar de Barrameda, het belangrijkste teeltgebied van Spanje en daarmee ook van Europa. De opbrengsten zijn dit jaar lager als gevolg van de invloeden van het weer tijdens het voorjaar. De maatvoering is kleiner, maar de vraag naar kleine maten is juist goed, dus daar kan de sector van profiteren. De prijzen liggen op een vergelijkbaar niveau als vorig jaar, maar er zit wel meer vaart in de verkoop.
In Spanje groeit het areaal met zo'n 25-30% per jaar. Het Verenigd Koninkrijk is de grootste exportmarkt, gevolgd door Duitsland, maar ook de export naar België en Nederland groeit significant. De Spaanse consument heeft altijd een voorkeur voor het ras Californië. In de rest van Europa zijn de Beaurregard of Georgia Jets meer gewenst. De meeste grote supermarktketens willen de zoete aardappel jaarrond in het schap. Hoewel het product veelal als een exoot wordt benaderd, willen consumenten het product steeds meer leren kennen. Ook profiteert Spanje van de productpromotie vanuit Amerika.
Op dit moment concurreert de Spaanse zoete aardappel hoofdzakelijk met zijn Egyptische en Israëlische equivalent. De prijzen hiervan liggen wel lager dan de Spaanse.
Taiwan: Tyfoon Meranti brengt schade toe
In Taiwan wordt er geoogst tot medio december, maar kan door bewaring op 15 graden het seizoen verlengd worden. De Tyfoon Meranti heeft dit jaar de productie fors aangetast. Hierdoor hebben telers hun zorgen over het volgende seizoen. De productie van de Golden Sweet-variëteit zal naar verwachting zo'n 20% lager uitvallen. Ook sneeuwval kan de productie van zoete aardappelen kwalitatief fors beïnvloeden, zo bleek vorig jaar.Taiwan exporteert veel naar Singapore en Hong Kong.
Egypte: Goede vraag uit Rusland en Golfstaten
De Egyptische zoete aardappelen zijn steeds meer in trek. Met name de Golfstaten en Rusland weten er raad mee, maar ook komen er veel Egyptische zoete aardappelen op de Europese markt terecht. Sommige producenten geven aan nu niet aan de Europese vraag te kunnen voldoen. Men prefereert te leveren uit de Golfstaten, waar de zoete aardappelen ook in veel gerechten worden verwerkt. Rusland blijft een grote afzetmarkt, maar ook een tricky markt vanwege claims en betalingsproblemen. Exporteurs zien ook potentie in een markt als Dubai, vanwege de vele expats die zoete aardappelen consumeren.
Nederland: Gangbaar product geworden
Zag je tien jaar terug in Nederland nog geen enkele publicatie over zoete aardappelen, inmiddels zijn de zoete aardappelen gangbare producten geworden. Handelaren achten een consumptiestijging van 10 tot 20% per jaar de komende jaren zeker mogelijk. Inmiddels proberen ook andere productielanden een graantje van de zoete aardappel mee te pikken. Dat komt volgens importeurs omdat de zoete aardappel relatief makkelijk te telen is. Je ziet nu op het moment wel tien landen van herkomst op de markt. Egypte, Israël, Spanje en Portugal zijn hier voorbeelden van, maar ook in Nederland vinden experimenten plaats. Ook in Afrika leert men de oranje zoete aardappel kennen als smaakvol en voedzaam product.
Importeurs verwachten dat de Verenigde Staten nog wel hofleverancier van de zoete aardappelen zullen blijven. Men heeft daar fors geïnvesteerd in koeling en de zoete aardappelen gaan vier tot zes weken de cel in om een harde schil te krijgen. Daarnaast heeft de VS als voordeel dat het jaarrond kan leveren. Prijstechnisch was het geen eenvoudig seizoen. De dollar fluctueerde behoorlijk en zat het ene moment op 1,08 euro en de andere kant 1,14 euro. Dat scheelt nogal wat boven of onder de streep",
België: Grootste afzet in winter
Een Belgische importeur focus zich momenteel op Senegal en de Verenigde Staten, maar komt ook Egyptische en Spaanse tegen op de markt het prijsniveau is stabiel. In de zomer is de vraag altijd laag, maar er is elk jaar wel een groei. Het valt echter in het niet bij de afzet in de wintermaanden. De Benelux-landen en Scandinavië zijn de grootste markten, maar ook de afzet in Frankrijk groeit.
Elke week publiceren FreshPlaza en AGF.nl een overzicht van de marktsituatie van een product in een wereldwijde context. Met deze artikelen willen we een beeld geven van een wereldmarkt, die steeds kleiner wordt door de globalisering.