Tijdens de zomermaanden trok fusarium een wissel op het slaseizoen in Nederland. De schimmel dook op in verschillende kassen en houdt ook huis in de vollegrondsteelt in onder andere Japan, Italië en de Verenigde Staten. De gevolgen in Nederland vielen mee, mede omdat een deel van de sla al geoogst was en telers maatregelen namen om de schimmel buiten de deur te houden. zaadveredelaars zien de problemen ook en werken aan de ontwikkeling van resistente rassen.
Nederlandse slatelers kijken vooral over de grens
Het areaal ijsbergsla is met 2.700 hectare stabiel, het grootste deel van de oogst wordt over de grens verhandeld. Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Polen, Scandinavië, Italië en Polen zijn een aantal grote afzetmarkten. De markt lijkt zich steeds meer naar vaste prijzen te bewegen. Het afgelopen seizoen kenmerkte zich door slechte prijsvorming tot halverwege de zomer, daarna ontstonden er tekorten wat de prijzen opdreven. Het weer speelde de ijsbergsla telers niet in de kaart. De natte zomer veroorzaakte kwaliteitsproblemen en het is nog afwachten of de laatste augustusplantingen geoogst gaan worden. De koude septembermaand remde de groei van de sla.
De kasteelt is de laatste jaren verschoven van enkele, vaak oudere, tuinders die in de wintermaanden sla teelden naar slakwekerijen onder LED-verlichting of op watergootsystemen. Door deze verschuiving blijft het areaal nagenoeg gelijk. Voor telers op grond blijft fusarium een probleem. Door de schimmel kan niet iedere teler in de zomermaanden sla telen. De sector zoekt naar oplossingen, bijvoorbeeld stomen. Ondanks de uitdagingen kijken de telers tevreden terug op de zomermaanden. In het voorjaar was de prijs hoog en in de zomermaanden was de aanvoer uit Zuid-Europa krap, wat resulteerde in goede prijzen.
Mede door de fusarium neemt de interesse in de vollegrondsteelt toe. De teelt is momenteel in handen van enkele grote bedrijven die vooral telen voor de export. In de zomermaanden kunnen deze telers tekorten in de Zuid-Europese productie opvangen.
De consumptie van kropsla in Nederland neemt af, maar in traditionele exportbestemmingen als Duitsland, Frankrijk en België. In Nederland nemen bezorgdiensten wel vaker kropsla op in het assortiment. Gesneden sla en Aziatische groenten zorgen voor meer concurrentie, maar supermarkten lijken toch veel waarde te hechten aan een kropsla in het assortiment.
Belgische markt rustig
De slamarkt in België is kalm deze week, dat geldt ook voor de exportmarkt. In de komende weken wordt de laatste krop vollegrondssla van dit seizoen verhandelt. Daarna volgt de kassla, die, zo hoopt een handelaar, meer zullen opbrengen "ook voor de telers." In Duitsland daalt het aanbod langzaam, waardoor er een vraag ontstaat. De warmere temperaturen van deze week remt de dalende productie in Duitsland. De prijzen wisselen. Maandag bracht de sla nog 30 cent op, een dag later was de prijs 10 cent gestegen, maar was er ook minder aanvoer voor de klok. Op vrijdag was de prijs weer gedaald tot onder de 30 cent.
Moeilijke zomer voor Italiaanse slatelers
Net als in 2014 gaat 2015 de boeken is als een moeilijk jaar. De oorzaak van de moeite is echter wel anders. Vorig jaar was de aanvoer groot, wat leidde tot een daling in prijs. Dit jaar was er weinig product beschikbaar uit de belangrijkste teeltgebieden, vooral Abruzzo. De hitte was de belangrijkste oorzaak voor de dalende productie. Daardoor moesten de telers ook meer irrigeren, wat de ideale omstandigheden creëerde voor verschillende ziektes en schimmels. Onder andere Lettuce Mosaic Virus (LMV) en Tomato Spotted Wilt Virus (TSWV) hadden negatieve effecten op de teelt. Tegen het einde van augustus was de productie met zeventig procent gedaald, wat de prijzen opstuwde. Ondanks de goede prijzen was het voor telers door de kleine volumes geen winstgevend jaar.
Veel telers probeerden dit verlies op te vangen met nieuwe aanplant, waardoor de vraag het aanbod oversteeg en de markt moeizaam herstelde. Het tekort liep zo hoog op dat er tekorten voor de hele maand september werden verwacht. De situatie verbeterde met het aanbreken van de herfst, toen Noord-Italië met product op de markt kwam. Er wordt nog wel een kleiner tekort verwacht als in het noorden de vollegrondsteeltseizoen overgaat in het kasteeltseizoen. In het zuiden van Italië breekt het nieuwe seizoen ook aan.
Duitse markt stabiel
De Duitse markt staat op het punt van omschakeling van binnenlandse teelt naar de import. Naar verwachting zal komende week de aanvoer van Duitse sla snel teruglopen en neemt de importsla de markt over. Op dit moment is de verschuiving al in gang gezet en neemt de aanvoer uit Nederland en België toe. Ook vanuit Spanje komt de aanvoer op gang. De prijzen zijn stabiel, vertelt een handelaar uit Hamburg. Enerzijds drukt het koelere weer de vraag, anderzijds stuwt de herfstvakantie in een aantal deelstaten de vraag. Voor de komende maanden wordt een kalme markt verwacht, tegen de kerstdagen zal de vraag weer toenemen. In week 43 lagen de prijzen voor ijsbergsla rond de 72 euro per 100 kilo, daarbij was er nauwelijks verschil tussen land van herkomst. De Duitse sla bracht 71 euro op, Spaanse en Nederlandse 72 euro. Voor de kropsla was er een groter prijsverschil te zien tussen de Belgische sla, die 67 euro per 100 kilo opbrachten, en de Duitse sla, die 49 euro per 100 kilo opbracht.
Zuid-Frans seizoen eerder van start
In Zuid-Frankrijk is het seizoen eerder begonnen, waardoor telers tevreden zijn. Een vroege start betekent dat er eerder met supermarktcampagnes begonnen kan worden en aangezien de markt klaar is voor nieuw product is de stemming optimistisch. Het seizoen voor alle slasoorten is begonnen, de meeste sla wordt tussen november en april/mei geoogst. Alleen de frisée wordt jaarrond geteeld. Door vaste prijsafspraken met supermarkten is er weinig verandering in prijs en speelt nauwelijks een rol. Alleen overproductie die in de vrije handel komt of als een supermarkt andere volumes wil afnemen, veranderen de prijzen, maar aan het begin van het seizoen is daar geen sprake van. In het noorden van Frankrijk loopt het seizoen op haar einde. De aanvoer loopt terug, maar er zijn nog volumes beschikbaar. De grootste concurrent voor de Franse slasector is extra service en houdbaarheid.
Concurrentie drukt prijzen Romeinse sla Australië
De markt voor Romeinse sla en ijsbergsla in Australië is in algemene termen goed. IJsbergsla is wel een 'commodity', aldus een teler, wat zijn weerslag heeft in fluctuerende prijzen. De markt beweegt zich richting meer verpakte sla, wat ook de houdbaarheid ten goede komt. De markt, zeker in het zuiden van het land, kenmerkt zich door veel concurrentie. Een teler vertelt de druk op de prijzen voor Romeinse sla, waarvan hij een rode en groene babyvariant samen verpakt aanbiedt, te voelen. Tijdens het hoogseizoen, tussen november en april, levert hij wekelijks 2000 dozen met 10 duo verpakkingen aan de supermarkten. In het laagseizoen halveert deze aanvoer. In ideale omstandigheden zou een doos ongeveer 14 dollar moeten opleveren, maar onder druk van concurrenten kan de prijs dalen tot 10 dollar. Ook andere provincies met veel slateelt, zoals Queensland en Victoria, leveren veel sla, wat de prijzen drukt. De vollegrondsteelt in het zuiden had de laatste maanden last van warm en winderig weer en koud en nat weer.
VS verwacht tekorten door warm weer
Uitzonderlijk warm weer in Central Coast, Californië, levert lagere opbrengsten op voor de slatelers. Californië is momenteel de belangrijkste producent van sla, in de komende tijd verschuift de productie naar Arizona. De vraag naar Romeinse sla is goed. Door een combinatie van hoge vraag en lagere aanvoer zijn de prijzen goed. De warmte speelt de productie parten en versneld de groei van de sla. Er wordt dan ook verwacht dat er uiteindelijk een tekort zal ontstaan door de grote productie nu. Arizona kan niet bijspringen, een storm verwoeste een deel van de teelt en ook voor de Imperial Valley wordt minder productie verwacht. De tekorten worden dan ook verwacht als het seizoen overschakelt van Central Coast naar Arizona.
Elke week publiceren FreshPlaza en AGF.nl een overzicht van de marktsituatie van een product in een wereldwijde context. Met deze artikelen willen we een beeld geven van een wereldmarkt, die steeds kleiner wordt door de globalisering. Volgende week staan appelen centraal.