Tholen – Aan de rand van het Europese continent en ver van het centrum van de EU vandaan ligt Griekenland. Die geografische ligging is één van de redenen dat het land vooral gericht is op Oost-Europa. Vooral in het citrus is die verdeling duidelijk te zien. De sector kampt met drie problemen: kleine arealen, oude rassen en kleine marges. Is er wel toekomst voor de citrusteelt? George Balakanakis van het gelijknamige exportbedrijf maakt de balans op.
De vader van George is nog actief in het bedrijf
Familie Balakanakis is al jaren actief in de export van groenten en fruit. Balakanakis, ook bekend als Olympic Fruit, heeft in de afgelopen decennia een naam opgebouwd in de sector. Het bedrijf exporteert wereldwijd. Vanuit die positie vertelt George Balakanakis over de uitdagingen waar de Griekse citrussector voor staat. “Griekenland is een speciaal land,” legt hij uit. “Griekenland is lid van de EU, maar we liggen in een hoek van het continent. Daardoor exporteren we al sinds lange tijd citrus naar Oost-Europa.” De geografische ligging van Spanje geeft dat land een goede uitgangspositie voor export naar West-Europa.
George bij de pas aangeplante druiven.
Subsidie, oude rassen en slechte infrastructuur
Daar komt nog een historische ontwikkeling bij. Tot 1999 subsidieerde de EU de export van sinaasappelen (niet van easypeelers) naar landen buiten de Europese Unie. Hoewel de subsidie daalde, bleef die bestaan tot 2005. “Daarom hebben de exporteurs een hechte relatie met het oosten van Europa,” verklaart hij. Nog altijd zijn deze markten de grootste afnemers van het fruit. Griekse telers hebben vooral oude rassen staan en dankzij de subsidie zijn er veel sinaasappelbomen geplant.
Dat Oost-Europese consumenten minder hoge eisen stellen aan het fruit, een mandarijn met pitten is geaccepteerd en een easypeeler weinig gevraagd, werkt door in de teelt. George wijst op de kleine arealen van de citrustelers. “Veel telers investeren wel in de teelt, maar de infrastructuur is niet goed genoeg,” vervolgt hij. “Dat is kenmerkend voor de citrusteelt. Er zijn veel telers die ook ander werk hebben.” Telers met grotere arealen zijn er wel, maar de ruimte voor groei is beperkt. “Er is geen land, de prijzen zijn hoog en de infrastructuur om nieuw land te ontginnen, is er niet,” legt hij uit. Daar komt bij dat veredelaars weinig interesse tonen in de Griekse markt. “Griekenland heeft niet de status van Spanje of Italië. Het is niet aantrekkelijk om hier te werken als veredelaar van citrus. Het systeem is onvriendelijk, de arealen klein en er is bureaucratie.”
Turkse lira en Egyptische perssinaasappelen
Naast de concurrentie uit Spanje en Italië zijn ook de Turkse en Egyptische exporteurs steeds actiever op de markt. “We hebben het voordeel dat we lid zijn van de EU, maar het is lastig om het Griekse marktaandeel te laten groeien,” vertelt George. Turkse exporteurs hebben dit jaar het voordeel van de devaluatie van de Turkse lira, waardoor het fruit relatief goedkoper is. “De Turkse satsuma’s zijn goed, maar het land heeft een grote binnenlandse markt.” Egypte speelde vorig seizoen een belangrijke rol in de Europese markt om de aanvoer van sinaasappelen op peil te houden.
“We zien de trend van convenience in de markt,” vervolgt George. “De perssinaasappelen worden steeds belangrijker, net als de easypeelers. Er is duidelijk een verandering in consumentengedrag te zien, dus moet de Griekse sector mee veranderen.” Daarbij zijn nieuwe rassen als Nadercott een belangrijke stap.
Is er toekomst?
Het gebrek aan water en het tristeza virus vormen een uitdaging. “Onze grond is zuur en er worden rassen geteeld die gevoelig zijn voor het virus. Er zullen verliezen zijn in oude traditionele regio’s,” vertelt George. In het westen van het land is de watervoorraad beter. Daar wordt geïnvesteerd in de teelt en worden resistentere rassen geplant. Is er dan wel toekomst voor de citrusteelt? “Het zal niet makkelijk zijn om te groeien, maar positief is dat de markt op de Balkan groeit. Onze hoek in Europa staat er beter voor dan ooit te voren,” vertelt hij optimistisch. “De communicatiemiddelen zijn beter en er is een beweging om grotere arealen te creëren.”
Meer informatie:
Balakanakis
George Balakanakis
Argoliko Mideas - Argolida - Greece
T: +30 27520 36400
M: +30 6973323031
F: +30 27520 36348
E: george@balakanakis.gr
W: www.balakanakis.gr