"In de vijfentwintig jaar dat ik guave teel, heb ik nog nooit een guave weggegooid maar dat zal dit seizoen mogelijk anders zijn," vertelt een teler uit Limpopo. Het guaveseizoen verloopt problematisch voor telers in het zuiden en noorden van Zuid-Afrika en hieraan liggen meerdere redenen ten grondslag.
Het roze guaveras Fan Retief dat door de Zuid-Afrikaanse sector wordt geteeld
In de Westkaap wordt op ruim 600 hectare guave geteeld. De teelt vindt meestal plaats voor de sapindustrie maar nu de oogst in sommige regio's halverwege is en nog verder in andere (de oogst was laat en het fruit is klein als gevolg van de droogte) accepteren fabrieken alleen leveringen tot aan de quota is voldaan. Conservenfabrieken in de Kaap accepteren al geen guaves meer.
Volgens de Guave Producers' Association werd de contractprijs voor guave vastgesteld toen de rand nog sterker was, en rond de R11 (€0,64) per dollar waard was. Sindsdien is de koers van de munt echter fors gedaald. Ondertussen heeft Brazilië het gat op de markt voor guavesap opgevuld, een situatie die volgend jaar hopelijk zal veranderen. Vooralsnog kopen Zuid-Afrikaanse sapverwerkers minder guaves in en betalen ze rond de €464 tot €696 per ton. De lokale vraag naar sap is niet veel beter omdat consumenten ieder dubbeltje om moeten draaien.
De fruitconservensector zit al een tijdje in het slop en dat geldt niet alleen voor Zuid-Afrika maar voor de hele wereld omdat de belangstelling voor fruitconserven afneemt.
Houdbaarheid staat handel in verse guave in de weg
Fan Retief, het ras dat in de Westkaap wordt geteeld, wordt geprezen om haar prachtige roze vruchtvlees en uitgesproken smaak. Het ras bevat echter wel veel pitten en is maar kort houdbaar. Dit maakt het voor telers moeilijk om over te schakelen op het leveren aan de versmarkt in plaats van aan sapfabrieken. De versmarkt kan echter maar een kwart van de totale guaveoogst opnemen waardoor de verwerkende sector altijd onmisbaar zal blijven voor de guavesector in de Westkaap.
In de provincies Mpumalanga en Limpopo zijn de guaves met name bestemd voor sapfabrieken en na de uitstekende prijzen van drie jaar geleden, die opliepen tot wel €2.204 per ton, is het guaveareaal in het noorden fors uitgebreid. Dit jaar ligt de sapsector in het noorden ook op zijn gat. Telers gebruiken guave als een handelsgewas en planten de bomen op land dat eigenlijk bestemd is voor de macadamia- en avocadoteelt, terwijl ze op hun bomen wachten.
De meeste guaves die in het noorden geteeld worden, waaronder het ras Fan Retief, zijn voor de versmarkt bedoeld. Sproei- (bijvoorbeeld tegen fruitvliegen) en bemestingsprogramma's (met name bestaande uit kalk en kalium) worden toegepast om de houdbaarheid van de guaves te verbeteren. De prijzen op de versmarkt liggen momenteel rond de €11,60 en €17,40 per kilo.
Verwelkingsziekte heeft guaveboomgaarden in het noorden gedecimeerd
Verwelkingsziekte heeft grote schade aangericht in boomgaarden in het noorden van het land. Zelfs de resistente TSG2 onderstam biedt geen bescherming meer tegen deze steeds agressiever wordende schimmel.
Telers die guave aanplanten om verzekerd te zijn van inkomsten totdat hun macadamiabomen productief worden, leggen zich erbij neer dat de levensduur van de bomen soms maar twee jaar bedraagt, terwijl andere telers gestart zijn met het planten van het uit India geïmporteerde ras Lucknow 49. Dit ras is resistent tegen verwelkingsziekte maar heeft als minpunt dat het wit vruchtvlees heeft. Dit levert een dilemma op voor telers aangezien een aantal sapfabrieken al heeft laten weten er geen belangstelling voor te hebben. Degenen die het ras geproefd hebben, zijn onder de indruk van de heerlijke smaak. Het is echter onduidelijk of het ras qua uiterlijk bij de Zuid-Afrikaanse consument in de smaak zal vallen.
In de Westkaap komt vooralsnog geen verwelkingsziekte voor maar het Agricultural Research Institute is begonnen met de aanleg van proefboomgaarden met mogelijk resistente rassen in een poging de ziekte voor te blijven.
Jonge guavebomen bij een kwekerij