Tholen – Veel ophef in de aardappelsector door de droogte van afgelopen periode. Veel telers hebben schade opgelopen door de hitte en droogte met als gevolg dat de percelen dit jaar weinig rendement zullen geven en de opbrengt erg laag zal zijn. In verschillende media wordt er al gesproken over het openbreken van contracten tussen de teler en de verwerkingsindustrie. Daarom hebben in Nederland en België partijen uit de aardappelsector samengezeten om hierover in gesprek te gaan en hun zorgen uit te spreken.
Hylke Brunt, VAVI
"Over de situatie op de aardappelmarkt heeft VAVI al vaker contact gehad met LTO, maar deze keer fysiek. Het overleg is in de media opgeblazen", vertelt Hylke Brunt van de VAVI. LTO wilde de contracten tussen de aardappeltelers en de verwerkende industrie openbreken als compensatie voor kosten als bijvoorbeeld beregening. Voor VAVI was de inzet helder dat het openbreken niet aan de orde is. "Dit hebben wij ook gedeeld met LTO en zij begrijpen dit. De consequenties zijn nog niet bekend, omdat de hoofdoogst deze weken nog moet beginnen. We hebben afgesproken om medio september weer samen te zitten, omdat er dan meer bekend zal zijn."
Ook is er tijdens het gesprek aan de orde gekomen hoe de sector in de toekomst om moet gaan met dit soort problemen. "Vanuit LTO wordt er een werkgroep geïnitieerd die zich over dit onderwerp gaat buigen. Wij als VAVI staan hier niet negatief tegenover en zullen op korte termijn een officieel standpunt innemen", aldus Hylke. "Verder hebben we weinig inhoudelijk besloten voor de korte termijn. We hebben onze zorgen met elkaar gedeeld en we gaan elkaar de komende tijd goed op de hoogte houden. Vanuit ons zijn er nog geen collectieve besluiten genomen, maar individuele leden zijn vrij om dat wel te doen. Ik weet dat Lamb Weston / Meijer de maatsortering gewijzigd om de telers wat tegemoet te komen."
Romain Cools, Belgapom
Belgapom heeft in België samengezeten met Agrofront en drie Belgische landbouworganisaties. "Het eerste thema waarover we hebben gesproken is de nieuwe aardappeloogst. Die is dramatisch – zeker in percelen die niet beregend werden - en hier kunnen we niets meer aan veranderen. De percelen hebben veel schade opgelopen en de telers hebben kwalitatief en kwantitatief weinig opbrengst", aldus Romain Cools van Belgapom. In België werken de telers met kilo contracten. De telers geven aan wat ze kunnen leveren en moeten er ook voor zorgen dat ze kunnen leveren, ook al moeten ze de aardappelen van de vrije markt halen. "Als toegift zijn de kwaliteitsvoorwaarden voor de telers aan de klanten aangepast. Het is bijzonder moeilijk om aan de contracten post factum wijzigingen aan te brengen, temeer daar de afnemers ook aan contracten met bijvoorbeeld de retailer zijn verbonden. We hebben wel een oproep gedaan aan alle partners in de keten om met elkaar in dialoog te gaan om tot een oplossing in het belang van alle partijen te komen."
"Toch hebben we vastgesteld dat er een belangrijk gegeven is en dat is de oude aardappeloogst. Doordat er nog voorraad oude aardappelen waren is de levering van nieuwe aardappelen wat uitgesteld naar een latere datum. Dit verkort het seizoen van vroege oogst en kan ruimte geven om naar andere oplossingen te zoeken", zegt Romain. "Toch ligt het niet in de macht van Belgapom om een sectorale afspraak op te leggen. Het is geen eenvoudige situatie en er zijn veel partijen bij betrokken. Het versoepelen van de kwaliteitsnormen is een toegift en dat faciliteert een dialoog voor het vinden van een oplossing."
Voor de bewaaroogst hebben de partijen besloten om daar nog geen conclusies over te trekken, omdat het hier nog wat vroeg voor is. "Er zijn nog partijen die groen staan en de situatie verschilt per ras en regio. We hopen dat met het veranderende weer er nog wat volume bijkomt en de ergste problemen opgevangen kunnen worden. Er is afgesproken om de tweede helft van september weer bij elkaar te komen en de situatie dan verder te bespreken", meldt Cools. Over de verdere toekomst van de aardappelsector wordt gekeken naar een oplossing wanneer de situatie wat gekalmeerd is. "Omdat de aardappelmarkt een diverse en unieke markt vraagt deze een voorzichtige aanpak. Er wordt dan wel gekeken of we bijvoorbeeld via nieuwe modelcontracten de huidige werkwijze kunnen aanpassen, maar dat is voor latere zorg. Dit is trouwens de taak van de nieuwe brache organisatie aardappelen, waarvan de oprichting op Interpom Primeurs dit jaar in november voorzien is."
"Het is voor nu belangrijk dat we gaan nadenken over hoe we de aardappelsector verder samen kunnen verduurzamen. Daarbij is het cruciaal dat alle schakels in de keten met aardappelen hun boterham kunnen verdienen," besluit Romain.