Telen voor toko’s: liever tien kleine klanten dan één grote

Tholen – Choisam, mini-paksoi en Shanghai pakchoi: zomaar wat namen van groenten die uit de kassen komen van Freshchoi. Relatief onbekend in Nederland, maar zeker niet onbemind weten ze bij deze teler van Chinese groenten maar al te goed. Dit jaar precies twintig jaar geleden begon Jan-Willem Schinkelshoek, toen nog niet onder de naam Freshchoi, met het telen van Shanghai pakchoi. "Plat gezegd ontstond het idee om deze speciale groentesoorten te gaan telen bij de lokale Chinees om de hoek in Mijnsheerenland. Ik teelde al witte paksoi, maar zij vertelden over groene paksoi die ik vervolgens besloot te gaan telen. Van het een kwam het ander en met de jaren is het assortiment vervolgens uitgebreid."

Ondertussen teelt Freshchoi zo'n twintig verschillende soorten Chinese groenten. Tot vier jaar geleden in Mijnsheerenland op 1,8 hectare, maar in 2015 werd verhuisd naar Berkel en Rodenrijs omdat er daar wel ruimte was voor uitbreiding. En dat was hard nodig, want de producten zitten duidelijk in de lift. "Er is steeds meer vraag naar ons product. Niet alleen uit Nederland, maar ook in België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zie je dat mensen gevarieerder eten en dus vaker ook voor andere, onbekendere groentesoorten kiezen."

Na de verhuizing werd gestart met 2,4 hectare, waarna eigenlijk elk jaar een uitbreiding volgde door een extra kas bij de teelt te betrekken. Inmiddels teelt Freshchoi op 7 hectare en dat zouden er makkelijk nog meer kunnen zijn, ware het niet dat het vinden van personeel op een gegeven moment niet zo makkelijk meer ging als het vinden van een nieuwe teeltlocatie. De areaalgroei is tijdelijk dus even stopgezet. "Personeel is moeilijk te krijgen, niet alleen voor ons, maar in de hele sector", legt Jan Willem uit. "Sinds dit jaar zijn we gestopt met uitzendbureaus en vissen we zelf in de vijver om aan ons personeel te komen. En ik moet zeggen: dat gaat eigenlijk uitstekend. Door bewust nu even niet door te groeien houden we controle over onze bedrijfsvoering en kunnen we aan een hecht team bouwen."

Niet onbelangrijk, want het is een arbeidsintensieve teelt. "Het is nog echt knieënwerk, maar dat went snel." Machinaal oogsten van de groenten, die in onverwarmde kassen groeien, bleek ondanks een test met een speciaal ontwikkelde machine toch niet te werken: teveel schade aan het gewas. "Alle groenten worden dus 'gewoon' met de hand gesneden en vaak ook nog 's nachts of vroeg in de ochtend, zodat het mes erin gaat op het moment dat de groenten lekker vers zijn. Koud de doos in, daarmee leveren we de beste kwaliteit."

Zo'n negentig procent van de geoogste groenten vinden vervolgens nog diezelfde dag hun weg naar veelal vaste klanten waaronder Orientaalse supermarkten die in Nederland in opkomst zijn. Sinds de start van Freshchoi in 2015 verzorgt het bedrijf zijn eigen afzet volledig zelf. Jan-Willem: "Ik heb op een gegeven moment gedacht: hoe moeilijk kan het nou zijn om een pallet in het buitenland te krijgen. Voor veel telers is logistiek een flinke uitdaging, want zij houden zich toch het liefst bezig met hun teelt. Maar gaandeweg bleek dat het eigenlijk vrij simpel is om zelf te handelen. Als je eenmaal handelt, komt er vanzelf ook handel naar je toe."

In één kap van de kas is ruimte gemaakt voor enkele speciale klimgewassen. Ook de groenten uit deze 'hobbyhoek' hebben vaste afnemers. "Vooral vroeg in het voorjaar is er een goede vraag naar deze soorten. Zodra de nieuwigheid er vervolgens weer af is, daalt ook de vraag. Het blijven daarmee nicheproducten, zoals tongkwa (op de foto), een Chinese meloensoort.

Ondanks een vast klantenbestand, teelt Freshchoi niet op contract. Een bewuste keuze: "Op deze manier kunnen wij onze klanten het best bedienen en blijven we flexibel. De teelt van Chinese bladgewassen gaat zomers in korte cycli van soms nog geen vier weken. Er is met andere woorden dus weinig correctieruimte mocht er iets fout gaan met de teelt. Juist door weg te blijven van vaste contracten kunnen wij in overleg met onze klanten altijd goed aan hun vraag voldoen."

's Winters gaat de teelt van de Chinese bladgewassen langzamer en zit er tussen zaaien en oogst soms wel drie maanden. Mede daarom worden er in de Hollandse winter ook producten speciaal voor Freshchoi in Spanje geteeld. "Wij verwarmen onze kassen niet. Veel duurder dan telen in Spanje." Daar teelt een teler speciaal voor Freshchoi waarmee een jaarrond product gegarandeerd is. Jan Willem: "Daarbij komt dat wanneer je gaat verwarmen, je eigenlijk ook moet belichten waardoor het nog duurder wordt. Bovendien is de kwaliteit van het product in mijn ogen dan ook lang niet zo goed als dat van een product dat onder natuurlijke omstandigheden in Spanje groeit. Vanuit Spanje worden onze klanten rechtstreek beleverd."