Met hulp van de regering is er geïnvesteerd in de teelt van biologische bananen. Een coöperatie kon dankzij de steun onder andere een vrachtwagen, watertank en infrastructuur voor het pakstation aanschaffen. Daarmee kan de productie groeien. De kleine teeltgemeenschap in Santa Sofia exporteerde drie jaar geleden nog één container per week. Vorig jaar vertrokken er drie containers per week richting Europa, wat overeenkomt met pakweg 80 ton biologische bananen.
Het Zuid-Amerikaanse land kreeg onlangs toegang tot de Argentijnse markt. De toegang tot Argentinië voor de Colombiaanse bananen is onderdeel van een project om de export te diversifiëren. Naast de export van bananen worden ook markten gezocht voor andere producten, zoals avocado, ananas en pitahaya. Vorig jaar exporteerde het land voor 918 miljoen dollar aan bananen. In het eerste kwartaal dit jaar kwam de export uit rond de 224 miljoen dollar. Colombia exporteert de bananen naar meer dan 20 landen, waaronder Duitsland, Saoedi-Arabië, Australië Canada, China, Noord-Korea, Egypte, Verenigde Arabische Emiraten, Japan en Marokko.
Voor de telers in Formosa was de start van de oogst teleurstellend. Door een gebrek aan beschermende maatregelen kunnen de telers hun bananen niet verkopen. De telers kunnen niet opboksen tegen de importbananen. Volgens de brancheorganisatie heeft het land een schuld richting de bananentelers. Die schuld bestaat uit protectionistische maatregelen, waaronder regulering van de import als lokaal product beschikbaar is (mei-september) en dat import de lokale oogst aanvult en niet beconcurreert. Momenteel is er door de grote import meer beschikbaar dan er vraag is, waardoor bananen vernietigd worden.
Met de aanplant van 350 hectare bananenplanten in de regio Baru, Chirigui, is de bananenteelt weer opgestart. De teelt zou duizenden bananen moeten creëren in de provincie. De verwachtingen zijn hooggespannen en moet een oplossing vormen voor de economische problemen in het gebied. Volgens de verwachtingen worden de eerste 20 miljoen dozen in februari 2019 geëxporteerd. Uiteindelijk moet het project uitgroeien tot 900 hectare bananenteelt en duizenden banen opleveren.
Ook in andere delen van de sector zijn tekenen van herstel te zien. In de jaren '90 exporteerde het land nog 42 miljoen dozen bananen, maar enkele maanden geleden werden er nog maar 16 miljoen dozen verscheept. De opleving is terug te zien in de cijfers, die laten zien dat het volume in het eerste kwartaal van dit jaar met 28,3% gestegen is. Ook in geld uitgedrukt steeg de export met 28,6%. Vorig jaar waren deze cijfers nog negatief. Tussen januari en maart werd voor 23,9 miljoen dollar (2017: 18,6mln dollar) bananen geëxporteerd.
Het land verwacht dit jaar de export van 2017 te overtreffen. Dat komt neer op meer dan 30.000 containers bananen tegen een waarde van 523 miljoen dollar. Hoewel de export in het eerste kwartaal een klap van 7,2 miljoen dollar krimp te verwerken kreeg, blijft de verwachting hetzelfde. In het eerste kwartaal werd voor 127,3 miljoen dollar geëxporteerd. Deze daling van 21% was het gevolg van stakingen bij een van de bananenbedrijven.
Het is nu de uitdaging om het areaal uit te breiden en de teelt te verbeteren met nieuwe technieken. Vorig jaar steeg de omzet in de sector met 2,7% ten opzichte van 2016, wat overeenkomt met een stijging van 13,7 miljoen dollar. Vorig jaar werden 32.422 dozen (18kg) geëxporteerd tegen een gemiddelde prijs van 16,12 dollar. Dat was een prijsverbetering ten opzichte van de 14,98 dollar per doos een jaar eerder. Vorig jaar waren de VS en Ierland de belangrijkste markten voor de bananen.
In San Rafael kwam de bananensector stil te liggen toen boze telers besloten de handelscentra over te nemen en een eerlijke prijs te eisen. De telers willen een prijs van 2 peso's, maar door concurrentie uit andere landen moeten de telers een prijs van 1,50 peso's accepteren. Naast dat de telers de handel stillegden stopten ze ook alle transport tenzij de prijs die ze eisten betaald werd. De bananenhandel in de regio is in handen van vijf personen, die de contracten met de telers afsluiten. De prijzen die geboden worden zouden te laag zijn. De telers waren niet van plan te vertrekken tot er een overeenkomst gesloten is.
Het eiland heeft vooral bekendheid dankzij de biologische bananen, maar die teelt is ook lastiger. Daarom werden onlangs nieuwe biostimulanten geïntroduceerd die de teelt moeten bevorderen. Het land zet in op de biologische teelt van bananen en wil in die markt in de top van grootste exportlanden wereldwijd genoemd worden.
De productie in Zuid-Afrika herstelt van de droogte in 2015 en er worden weer normale volumes geoogst. De prijs ligt tussen de R70 (4,42 euro) en R80 (5,05 euro) per doos. De teelt is vooral te vinden in de regio Komatipoort, aan de grens met Mozambique. In de regio Kierpersol schakelen vrijwel alle bananentelers over naar de teelt van macadamia's of avocado.
Nadat orkaan Irma vorig jaar een spoor van vernieling trok door onder andere de bananenteelt in Florida werkt de sector in die staat hard aan herstel. Toch moest een handelaar omschakelen naar import uit Mexico, zo vertelt hij. De aanvoer van de bananen uit het buurland verloopt goed, al zijn er wel wat problemen met de kleuring. Door het warme weer in Mexico en een tekort aan koelruimte rijpen de bananen onderweg en arriveren ze met een kleuringspercentage van 50 tot 60 procent in de VS. "Dat maakt het lastig om de bananen te verhandelen, want klanten willen bananen met een goede shelflife. Ze willen geen rijpe bananen," vertelt een handelaar. In de eerste maanden van dit jaar was het de maatvoering die te wensen overliet, momenteel is de rijpheid het grootste probleem.
Ondertussen daalt de vraag op de Amerikaanse markt. Het zomerfruit vormt een concurrent en daarnaast staan de zomervakanties voor de deur. Dat is traditioneel een periode met een lagere vraag. "Er zal weinig vraag zijn tot de scholen in september weer beginnen," weet een handelaar. Prijzen zijn stabiel, al klommen ze de afgelopen weken op van 13,50 dollar FOB naar 14 dollar FOB. Een handelaar verwacht dat de prijs zal stijgen naar 15 dollar FOB als gevolg van een orkaan die onlangs door het teeltgebied trok.
Jaarrond worden er bananen geteeld in Australië. De volledige oogst is bestemd voor de binnenlandse markt. Onlangs zijn wel de eerste onderzoeken gestart naar de exportpotentie van bananen en de mogelijke afzetmarkten. Een teler in North Queensland denkt dat de binnenlandse markt in de komende maanden zal afvlakken. De productie is de laatste maanden stabiel, maar de vraag daalt licht.
"Ik word 1 à 2 keer per week gebeld door bananentelers die zaken willen doen", vertelt een handelaar op Rungis. "Ik kan ze niet helpen, want zelfs onze eigen leveranciers kampen met overschotten."
Het bananenoverschot op de Franse markt wordt met name veroorzaakt door bananen uit Zuid-Amerika. "De bananen zijn van goede kwaliteit en ook nog eens heel goedkoop. Ze kosten 7 euro tot 9 euro per doos. Vorig jaar om deze tijd lag de prijs nog tussen 12 euro en 13 euro." Op dit moment zijn er nog enorme aantallen Zuid-Amerikaanse bananen naar Europa onderweg. De overschotten zijn zo groot dat supermarkten koopwaar moeten weigeren. "Er is niet veel vraag naar bananen. Het Europese steenfruit vormt een grote concurrentie."
De handelaar denkt niet dat de situatie op de bananenmarkt de komende jaren zal verbeteren. "De productieoverschotten zullen nog wel een tijdje aanhouden, tenzij er nieuwe markten ontdekt worden om te veroveren."
De interne markt van Île de France, de regio rondom Parijs, blijft licht protectionistisch. "De voorkeur van de Parijse consument gaat uit naar bananen uit Martinique. De prijs hiervan ligt op het moment nog steeds hoog."
Door het warme voorjaar is de markt sinds Pasen ingestort. In vier weken tijd halveerden de prijzen, zo vertelt een handelaar. De vroege start van het zomerfruit resulteerde direct in een kleinere afzet van bananen. Daarnaast kampt de hele sector met een nieuw probleem: een tekort aan arbeiders. De werkloosheid in het land ligt onder de 6,2%. Daardoor zijn er veel vacatures, ook in de agrosector.
Hoewel het gros van de bananen in Europa het continent bereikt via havens in de Benelux en Duitsland is 60% van de Poolse import rechtstreeks uit Latijns-Amerika. De re-export is goed voor 15% van de import. Die bananen vinden hun weg naar andere landen in Oost-Europa: Oekraïne, Wit-Rusland, Roemenië en de Baltische staten. Vorig jaar importeerde Polen 485.000 ton bananen. De gemiddelde consumptie ligt op 8 kilo per capita, maar groeit nog altijd. Het zijn vooral de retailers die met 30,3% een belangrijke aandeel hebben in de verkoop van bananen. Het aandeel van supermarkten (16,4%) en hypermarkten (13,5%) is kleiner.
Al ruim een maand is er een tekort aan bananen van de Canarische eilanden en zijn de prijzen hoog. "We schrijven een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de sector," reageert een handelaar. Sommige dagen zijn er geen bananen van de eilanden beschikbaar en dat is een uitzonderlijke situatie. Door de weersomstandigheden is de oogst veel vroeger begonnen waardoor de aanvoer eerder afzwakte. In combinatie met een trage start van het zomerfruitseizoen zijn de prijzen fors gestegen, vertelt een handelaar.
Tussen 16 mei en 20 juni was de bananenprijs op de groothandelsmarkt in Turijn stabiel rond de 0,95 euro. Het verschil met bananen van grote merken was gering. Chiquita bananen noteerden een prijs van 1,17 euro. Ook in Rome bleven de prijzen voor de verschillende origines de afgelopen 10 dagen stabiel. Daar noteerde het fruit uit centraal-Amerika een prijs van 1 euro, Chiquita noteerde 1,20 euro. Plantains, categorie I, uit Afrika werden verkocht voor 1,05 euro. Op 20 juni stonden de prijzen in Verona tussen de 0,75 euro en 1,15 euro per kilo, afhankelijk van origine en merk.
De Duitse bananenmarkt bevindt zich momenteel in een impasse: hoofdoorzaak is vooral de vroege start van het binnenlandse zachtfruitseizoen, maar ook de beschikbaarheid van typische zomervruchten zoals meloenen, kersen en overig steenfruit. In de regel zijn de groothandelaren hier echter op voorbereid, waardoor ze hun importvolumes niet noemenswaardig dienen bij te stellen.
De prijzen blijven over het algemeen stabiel: slechts hier en daar zwakte het prijsniveau van de B- en C-merken enigszins af. Ten opzichte van vorig jaar juni is het prijsniveau echter vrijwel gelijk. Importeurs dan wel handelaren maken zich dan ook geen zorgen en verwachten dat de markt weer wat aantrekt, zodra de hausse aan binnenlands zachtfruit en buitenlands steenfruit straks voorbij is.
Een lange termijn-ontwikkeling die de handelaren bevestigen is de geleidelijke toename van biologische en fairtrade bananen. Enkele leveranciers van de retail geven aan dat meer dan de helft van hun jaarlijkse afzet vandaag de dag uit biologische producten bestaat. Over het algemeen is de verwachting dan ook dat deze trend zich de komende jaren gestaag zal doorzetten.
De prijzen voor zowel de import als de binnenlandse bananen zijn laag. Door het warme weer is er een ruim aanbod van binnenlandse bananen. Door datzelfde warme weer kiezen consumenten eerder voor zomerfruit, zoals watermeloenen, litchi en mango. Dat fruit is in grote volumes beschikbaar in de maanden juni, juli en augustus. De binnenlandse bananen worden tegel lage prijzen verkocht. Die situatie zal waarschijnlijk aanhouden tot september.