Volgens econoom Andriy Yarmak van TCIC zijn de officiële cijfers voor de appelsector mogelijk misleidend. "Van de 1,1 miljoen ton aan appelen die worden gemeld, is slechts 450.000 ton daadwerkelijk geschikt voor de markt. Dit geldt echter voor de standaard van de markt in Oekraïne zelf. Het deel van de appelen dat geschikt is voor export komt neer op hooguit 200.000 ton, mits ze naar behoren worden gesorteerd en verpakt," legt Yarmak uit.
"Voor het eerst in de geschiedenis van Oekraïne zal in 2018 de commerciële appelteelt een opbrengst hebben van meer dan 500.000 ton. Mogelijk loopt de opbrengst zelfs uit op een volume van tussen de 520.000 en 530.000 ton. De binnenlandse markt heeft slechts ruimte voor 400.000 ton, ook al zouden de prijzen significant afnemen. Dit zou betekenen dat er op de wereldmarkt afnemers moeten worden gezocht voor tussen de 100.000 tot 130.000 ton aan verse appelen, terwijl Europese telers zelf ook al uitgaan van een grotere opbrengst en lagere prijzen."
Het verlies van de Russische markt
Yarmak maakt zich zorgen over hoe Oekraïense telers met deze situatie om moeten gaan. De Oekraïense sector heeft minder capaciteiten voor het sorteren, verpakken en vermarkten van zijn appelen.
"Tot 2015 was er toegang tot de Russische markt en gingen de zaken geweldig. Er was geen sprake van importheffingen en de kwaliteitseisen waren laag. Er was daarom geen enkele aanleiding om te investeren in zaken als optische sorteersystemen. Ook werden Oekraïense telers in die periode verwend met prijzen die twee keer zo hoog lagen als bij Poolse telers. Daarom heeft niemand de moeite genomen om naast Rusland andere markten op te zoeken," legt Yarmak uit.
"Na 2015 is de markt drastisch veranderd. Eerst verloor Oekraïne 4 miljoen Oekraïense consumenten door de gedeelten van het land die door Rusland werden bezet. Vervolgens werden Oekraïense producten door Rusland verbannen en werden logistieke routes afgesneden, die over Russisch grondgebied naar markten in Centraal-Azië liepen. Tegelijkertijd bleef de opbrengst van de appelsector toenemen, terwijl de Oekraïense consumptie afnam. De oorlog eiste zijn tol op de Oekraïense economie en de consumptie met als gevolg dat de prijzen voor appelen instortten. Het verval werd een beetje verholpen door de devaluatie van de Oekraïense valuta, waardoor onze prijzen op de exportmarkt erg goed konden concurreren met die van de EU-landen."
Rond 2017 was Oekraïne al begonnen met de appelexport naar EU-landen als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Ondanks de kleine volumes gaf de export naar meest competitieve appelmarkt ter wereld veel voordelen. Naast de EU exporteerde Oekraïne ook appelen naar Aziatische markten als Singapore, Maleisië, Indonesië en Bangladesh.
Verwachtingen voor 2018
"Ik verwacht dat Oekraïne in het seizoen van 2018/19 tussen de 30.000 en 40.000 ton aan appelen zal exporteren. Het merendeel zal naar het Midden-Oosten en Zuidoost Azië gaan. De onlangs opgerichte Oekraïense branchevereniging voor de tuinbouw is nu al hard aan het werk in Zuidoost Azië, wat tot grote bestellingen heeft geleid van lokale importeurs en supermarktketens. De Food and Agriculture Organization (FAO) heeft in samenwerking met de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling een Oekraïense handelsmissie naar Zuidoost Azië opgezet, wat een groot succes was. Oekraïense appelexporteurs kregen de meeste aandacht, hoewel ook groenten- en zachtfruittelers druk aan het onderhandelen waren met importeurs in Singapore, Maleisië en Indonesië," legt Yarmak uit.
"Het wordt tijd Oekraïne overschakelt van de export van producten met een lage waarde naar hoogwaardige producten. We hebben hier alle mogelijkheden die hiervoor nodig zijn, zoals uitstekende teeltomstandigheden, gekwalificeerd personeel, goedkope arbeidskrachten voor het plukken van het fruit en toegang tot betaalbare logistiek via de Oekraïense zee- en luchthavens," zegt Yarmak tot slot.
Voor meer informatie:
Andriy Yarmak, Economist TCIC, FAO
FAO
Tel.: +390657055290
Email: Andriy.Yarmak@fao.org
www.fao.org