Zuid-Afrikaanse teler heeft grote plannen voor cactusvijgen

Een cactusvijgenteler ten noorden van Pretoria heeft grote plannen voor dit fruit nadat hij zijn productie de laatste tijd zag stijgen.

Ondanks de droge zomer en de waterstress van de jonge aanplant verloopt de cactusvijgenoogst prima op het bedrijf Prickly Business van Daan Boraine. December was een betrekkelijk koele maand met temperaturen richting de dertig graden. Na de hitte van twee weken geleden (waarbij het kwik tot 37°C opliep) rijpte het fruit zo snel dat er binnen twee dagen ruim 300 kratten gevuld konden worden. 

Boraine heeft momenteel te maken met twee beperkende factoren die met elkaar samenhangen: het aanbod dat de vraag overtreft en het gebrek aan koelfaciliteiten. Als gevolg van de laatstgenoemde factor moeten de cactusvijgen binnen 24 uur na de oogst vermarkt worden, wat de mogelijkheden om te handelen belemmert. Koelfaciliteiten zijn noodzakelijk voor Boraines bedrijf zodat het fruit in periodes van grote productie bewaard kan worden. Uit testen is gebleken dat het fruit tot wel zes weken te bewaren is bij een temperatuur van 5°C. Het huidige warme weer was niet alleen voor Boraine gunstig maar ook voor andere telers van cactusvijgen. In december kostte een doos met 12 stuks rond de €4 maar inmiddels is deze prijs gehalveerd. 

Hij ontvangt goede prijzen voor zijn fruit via Freshmark, de AGF-divisie van de Checkers/Shoprite Group, die zijn cactusvijgen in heel het land verkoopt tot aan Namibië toe. Hij levert ook aan AGF-markten (de vraag is met name op de Tshwane markt in Pretoria erg sterk) en particuliere groentenwinkels, waarvan sommige het fruit schoongemaakt en in punnets verkopen. Vorig seizoen produceerde hij in zeven weken tijd 60 ton.

De productie is momenteel zo hoog en er zijn plannen om het areaal nog verder uit te breiden, dat hij op zoek is naar nieuwe afzetmogelijkheden in de retail. De afzet van cactusvijgen wordt belemmerd door een trage groei van de consumentenvraag en vooroordelen ten opzichte van roodvlezig fruit, wat met name voor het noorden van het land geldt. Hier wordt roodvlezig fruit met name door oudere consumenten sterk geassocieerd met smakeloze cactusvijgen die als veevoer dienen. Binnen deze groep is consumptie echter wel het hoogst. De consumptie wordt vooral aangejaagd door een emotionele gehechtheid aan cactusvijgen, iets wat niet opgaat voor jongere consumenten. 

"Ik wil me met mijn fruit onderscheiden omdat ik denk dat het potentie biedt voor een sterke markt," stelt Boraine. "Ik ben begonnen met het uitdunnen van het fruit tot vijf à zes cactusvijgen per blad en dit heeft vruchten van 200 tot zelfs 250 gram opgeleverd. Veel cactusvijgentelers verpakken het fruit per 15 tot 18 stuks maar ik wil dit aantal beperken tot niet meer dan 9 per doos."

Grotere vruchten zijn vanuit consumentenoogpunt een logische keuze. De moeite van het schillen van de vrucht wordt beloond met meer vruchtvlees. Veel consumenten kopen geen cactusvijgen omdat ze een hekel hebben aan het schillen zelfs al worden ze zonder stekels aangeleverd. De schil staat de populariteit van deze categorie ook op de informele markt in de weg, waar fruit dat ter plekke kan worden genuttigd de voorkeur heeft. 

Een aantal telers in Lowveld heeft dit fruit helemaal vaarwel gezegd vanwege een Cochenilleluizenplaag. Daan Boraine maakt echter de laatste zes weken gebruik van een spray die bewezen heeft tot wel 100% effectief te zijn tegen deze plaag.

De laatste jaren is de exportmarkt voor cactusvijgen ingestort. Grote telers zoals ZZ2 zijn gestopt met de teelt van cactusvijgen vanwege de oplopende productiekosten, problemen na de oogst en de slechte opbrengsten als gevolg van de droogte van de afgelopen jaren. Daan Boraine ziet echter nog altijd mogelijkheden voor de categorie. Een exporteur heeft hem verteld dat er in Dubai vraag zou zijn naar roodvlezige cactusvijgen, zoals die uit Algerije. Vanwege de lokale voorkeuren teelt Boraine momenteel vooral de witvlezige Morado en wat geelvlezige Gymno Carpo. Hij is gestopt met de teelt van het ras Skinner's Court maar heeft wel een perceel met Algerijns plantmateriaal aangelegd met het oog op markten waar een voorkeur bestaat voor roodvlezige cactusvijgen. 

In de winter worden de cactussen teruggesnoeid tot 1,6 m om de pluk van het fruit te vergemakkelijken en ervoor te zorgen dat ook het hart van de plant zonlicht krijgt. De vele cactusbladeren die hierbij worden verwijderd, worden verkocht als veevoeder. Toch zou Boraine graag meer met deze bladeren doen. Hij is erg enthousiast over nopalitos. Dit zijn cactusbladeren waarvan de stekels verwijderd zijn en die een zeer populair in de Mexicaanse keuken zijn. In Zuid-Afrika is het gebruik hiervan echter totaal onbekend en worden de bladeren alleen aan het vee gevoerd. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN is eveneens erg enthousiast over de cactusvijg omdat dit gewas past in het steeds warmere en drogere klimaat.

Voor meer informatie:

Daan Boraine

Tel: +27 82 445 0547

Email: pricklybusiness@gmail.com