Het kwik loopt momenteel hoog op in de Oostkaap met temperaturen tot 40°C (43°C vorige week donderdag). De regio heeft de warmste maand, februari, echter nog voor de boeg en het waterpeil van de Gamtoos Vally is zeer laag. De Kouga Dam is voor 8,5% gevuld, een procentpunt lager dan vorige week, wat tot grote onrust onder citrustelers in het gebied Hankey-Patensie leidt.
"De grootste ramp op dit moment is de droogte. Iedereen heeft het erover," vertelt Snyman Kritzinger, directeur van Grown4U.
"Deze hitte is niet ongebruikelijk in dit jaargetijde, zolang we maar niet meer dan tien dagen hebben met dit soort extreme temperaturen. Hier hebben we de ene dag verzengende hitte en is het de andere dag een paar graden minder warm. Februari zit er echter nog aan te komen en dat is de warmste maand. Het waterpeil in de Kouga Dam staat zeer laag. In Hankey maakt ongeveer 10% van de telers gebruik van boorputten."
Tot dusver heeft de hitte alleen nog maar zichtbare sporen achtergelaten op de oudere Midknight navelbomen, die hun fruit dit seizoen vaker lieten vallen dan tegen het einde van het vorige seizoen.
Het Gamtoos Valley Irrigation Board heeft per 1 juli 2017 de toewijzing van water met 40% verlaagd op het gebruikelijke quotum van 8.000 m3 per hectare. Hier moeten telers het tot 30 juni 2018 mee doen. Volgens de aanbevelingen van de raad zouden de irrigatieschema's op 31 december 45% van het verlaagde quotum hebben moeten bereikt om voldoende water over te houden voor de rest van de zomer.
De hitte heeft niet alleen gevolgen voor de citrusteelt. In sommige tunnels waarin men in de Gamtoos Valley blauwe bessen teelt, liep de temperatuur vorige week tot 57°C op, wat voor nog meer druk op de toch al krappe watervoorraden heeft gezorgd.
Sundays River Valley verkeert in een betere positie, oogst zal mogelijk wat vertraagd zijn
In Sunday River Valley ziet de situatie er een stuk beter uit omdat dit gebied afhankelijk is van de grote Gariep Dam, die verder landinwaarts in de provincie Vrijstaat is gesitueerd en waarvan het waterpeil momenteel 56,7% bedraagt. De Sundays River Valley bevindt zich in een gunstiger situatie dan het grootste gedeelte van de West-, Zuid- en Oostkaap.
"Onze watersituatie is prima, er is hier geen sprake van een crisis," vertelt Hannes de Waal, van de Sundays River Valley Citrus Company. "Het ziet er naar uit dat het seizoen ongeveer twee weken vertraging heeft opgelopen maar dit weten we in februari pas zeker."
Hij vervolgt door te vertellen dat de oogst wellicht minder groot is dan men had gehoopt. "We zitten echter nog steeds in een doge periode dus dit is niet verwonderlijk. We denken wel dat we een betere oogst dan vorig jaar zullen hebben, dat wil zeggen een normale oogst. Als ik echter alle nieuwe bomen in beschouwing neem, zou ik eerder hopen op een recordoogst."
Vorig jaar deze tijd ontdekten citrustelers in de Oostkaap tot hun schrik dat de navels gingen splijten maar hier is dit jaar tot nu toe gelukkig nog geen sprake. "De weersomstandigheden zijn totaal anders dan vorig jaar," merkt Hannes de Waal op. "Eind vorig jaar vielen er nogal wat citroenen af en ik verwacht dat de citroenenoogst kleiner zal zijn dan de recordoogst van vorig jaar. Toch moeten we voorzichtig zijn met voorspellingen want pas in februari weten we zeker wat we kunnen verwachten van dit seizoen."
In de Oostkaap zal het citrusseizoen naar verwachting net na het Paasweekeinde aanvangen. De eerste citroenen worden vanaf week 16 geplukt.