De Spaanse Europarlementariër Clara Aguilera wil dat Europa extra audits gaat doen in Nederland. De parlementariër vindt het opvallend dat er zo weinig CBS onderscheppingen gedaan worden op Zuid-Afrikaans citrus en verwijt Nederland laksheid bij de controles. Vooralsnog geeft de Europese Commissie geen gehoor aan deze oproep. Ook bij de NVWA is niets bekend over extra audits op citrus.
De Thaumatotibia Leucotreta is een mot die serieuze schade kan aanrichten aan het citrus. De EU heeft regels ingesteld en vanaf januari 2018 gelden er strengere inspectieregels voor Zuid-Afrikaanse telers. De Europese Commissie verwacht dat Zuid-Afrika een controleprogramma volgt om de ziekte bij de bron aan te pakken. Deze aanpak omvat onder andere het uitzetten van onvruchtbare mannetjes van de mot, waardoor de populatie uitgedund wordt. Daarnaast wordt het fruit behandeld.
Het Citrus Management Committee stelt dat "voor de Spaanse citrussector deze maatregelen duidelijk onvoldoende zijn." Dat staat ook in een resolutie die in december 2016 in het Europees Parlement werd aangenomen.
De CGC en de Spaanse citrussector stellen dat de EC de veiligheid van de import moet garanderen door een coldtreatment te eisen. Volgens de CGC is dit de enige behandeling die de EFSA heeft erkend als een effectieve maatregel om besmetting uit te sluiten. De maatregel komt overeen met de eisen van de Chinese autoriteiten aan Spaans citrus om de verspreiding van Ceratitis capitata te voorkomen. Dezelfde regels gelden voor partijen uit Zuid-Korea, Mexico, de VS, Australië en Japan.
Coldtreatment is ook vereist om de verspreiding van de Thaumatotibia Leucotreta uit Zuid-Afrika naar de VS Japan, Zuid-Korea, China, Thailand, India, Indonesie, Taiwan, Nigeria, Mauritius of Jordanië te voorkomen. Deze landen hebben de maatregel ingesteld voor al het citrus. Voor sinaasappelen en citroenen van Madagaskar gelden vergelijkbare regels, tenzij het export naar Sri Lanka of Soedan betreft, dan geldt het alleen voor sinaasappelen.
De Spaanse citrussector, waaronder de coöperaties CGC, Asaja, COAG, Cooperativas agroalimentarias, UPA en Ailimpo eisen de koudebehandeling voor Zuid-Afrikaans citrus. Deze partijen vragen zich af waarom de behandeling "acceptabel is voor Spaanse export om Ceratitis capitata in te dammen en de export van Zuid-Afrika naar de bovengenoemde landen, maar het niet werkbaar zou zijn voor export naar de EU." Ook stelt de Spaanse sector dat "er geen twijfel is dat de mot zich kan aanpassen aan het Mediterrane klimaat."
Volgens data van Europhyt (een register dat alle fytosanitaire onderscheppingen bijhoudt) werd in juni, de eerste maand dat er significante volumes uit Zuid-Afrika werd ingevoerd, 53.326 ton geïmporteerd. Zo'n 80% van de import, 49.979 ton, werd via Nederland ingevoerd. In diezelfde maand een jaar eerder werd 54% van het citrus via Nederland ingevoerd, dat komt neer op een stijging van 26%.
Hoewel Nederland de belangrijkste toegangspoort is tot Europa voor Zuid-Afrikaans citrus werden er geen onderscheppingen van Thaumatotibia leucotreta gemeld. In Frankrijk daarentegen, dat veel minder Zuid-Afrikaans citrus invoert, werden vijf gevallen gemeld. "Dit doet weer het vermoeden rijzen dat er laks opgetreden wordt bij de inspecties in de haven van Rotterdam," aldus een bron bij de CGC. In juli werd één onderschepping gemeld, voor augustus staat het cijfer op drie onderscheppingen van CBS.