Tholen - "De exportstop van Belgische peren naar Rusland moet door Europa betaald worden alsof het munitie is. Het is gewoon een oorlog", vertelt Europarlementariër Hilde Vautmans tijdens de Freshfel-PROFEL conferentie in Brussel. "De exportstop naar Rusland is er nu, maar wat kunnen we eraan doen? We moeten het hebben over compensaties. Ik vind niet dat de telers moeten betalen voor het exportverbod en ook niet dat het geld uit het budget moet komen voor de landbouwsector. Het is gewoon een oorlog, dan is het logisch dat het uit een ander potje komt", zei de Europarlementariër dinsdag 20 juni over de Europese groenten- en fruitexport die al jaren niet meer mogelijk is. "Daarnaast denk ik dat het van belang is dat we de relatie met Rusland proberen te verbeteren, want je moet geen ruzie maken met je buren. We moeten alles bespreken waar wrijving over is, zoals het conflict in Oekraïne, de NAVO of de strijd in Syrië."
Jens Schaps (EC) aan het woord, met naast hem Hilde Vautmans (EP).
Helemaal links moderator Rose O'Donovan.
Jens Schaps van de Europese Commissie is het eens met Hilde. "De Russische exportstop kwam als een grote verrassing voor de hele sector", zegt hij. "Er zijn verschillende markten die last hebben van het exportverbod, dus niet alleen de groenten en fruitsector zoals de peren uit België of appelen uit Polen. We moeten de risico's spreiden en naar alternatieven voor de markt zoeken. Het probleem is nog niet opgelost en zal ook nog wel even duren. Meestal duurt dat bij de voedselsector ook langer dan bij andere sectoren."
Achteruitgang
De impact van het Russische embargo is volgens Hilde al vanaf 2014 merkbaar in België. Vooral voor de perenmarkt is dit van toepassing. Volgens de Europarlementariër ging ruim de helft van de Belgische peren naar Rusland toe. "Oorspronkelijk kom ik uit de Vlaamse fruitregio Sint-Truiden", zegt ze. "Voor de exportstop gingen 65 procent van de Conference peren naar Rusland. Het handelsverbod merkten we direct in de stad. De winkels merkten het, de telers hadden minder geld en gaven daardoor ook minder geld uit. Iedereen merkte het. Zelfs het aantal zelfmoorden steeg door het handelsverbod met Rusland."
Het antwoord dat de Europese Commissie op de Ruslandkwestie had, was volgens Europarlementariër teleurstellend. "Ik vroeg wat het effect was op het exportverbod met Rusland. Daarop kreeg ik het antwoord: 'Er is geen effect. Er zijn nog andere markten dan Rusland'. En nu, drie jaar later, is iedereen het er wel mee eens dat de gevolgen van het exportverbod naar Rusland enorm zijn."
Alle deelnemers van het debat.
Stimuleren
Ook mensen in het publiek laten tijdens de conferentie merken dat ze de gevolgen met Rusland merken. Zo ook Richard Schouten, directeur Groentenfruit Huis. "Ik ben het ermee eens dat het Russisch exportverbod ons grote problemen heeft opgeleverd", begint de Nederlander. "Vier jaar geleden exporteerden wij nog 20 procent van onze tomaten naar Rusland. Dat is nu dus niet meer zo. In mijn ogen moeten we niet alleen maar kijken naar een financiële compensatie. De markt is gesloten. We moeten ons meer focussen op het meer consumeren van groenten en fruit."
"En dat hebben we zelf in de hand", zegt Hilde. "Als we allemaal drie stuks fruit uit ons eigen land eten en niets uit Afrika importeren, dan is het Russische exportverbod opgelost. Daarom is het promoten en het vinden van nieuwe markten van belang.
Ook Jen Schaps is het eens dat het promoten van groeten en fruit van belang is. "Ik ben het met Hilde eens dat wij fantastische producten hebben, die we ook moeten promoten", zegt hij. "Het is onze taak om kinderen een gezond dieet aan te leren met voldoende groenten en fruit. En als dat thuis niet lukt, moeten de kinderen in ieder geval op school de kans krijgen om de smaak van bijvoorbeeld een appel, een peer of seizoensfruit te ontdekken. Promotieprogramma's zijn daarom van belang.
Verleggen probleem
Volgens Richard Schouten in het publiek, zijn er inderdaad meerdere oplossingen om het Ruslandprobleem op te lossen. Hij is alleen van mening dat het stimuleren van groenten en fruit niet dé oplossing is. "Door te zeggen dat we meer groeten en fruit moeten eten, lossen we het probleem nog niet op", vervolgt hij. "Wanneer we daardoor meer kool gaan eten, eten we bijvoorbeeld minder salades. We moeten ons aanpassen aan het eetgedrag van de consumenten. We moeten ons richten op de jongeren in de samenleving, zodat zij gezonder gaan eten."