De laatste drie jaar staat de Zuid-Afrikaanse citrushandel naar de Russische markt onder druk. Tussen 2014 en 2015 nam de handel met 40% af. Gedurende de periode 2013 - 2016 daalde het exportvolume van 129.000 ton naar 66.000 ton.
De exportdaling kan aan meerdere factoren toegeschreven worden, waaronder de wisselkoersen roebel-rand en roebel-dollar (wat door sommigen beschouwd wordt als de belangrijkste oorzaak van de daling), de kleinere vraag uit Rusland en de invoering van de omstreden etiketteervoorschriften door de EAC (Euro-Asian Economic Commission) in 2011, die sinds februari 2015 volledig worden toegepast.
De Citrus Growers' Association heeft nu, na meerdere vergeefse pogingen om haar zorgen kenbaar te maken aan de Russische autoriteiten en het EAC, rechtstreeks een brief aan president Vladimir Poetin en de Russische ambassade in Pretoria gestuurd.
Anton Kruger, directeur van het Fresh Produce Exporters' Forum, bevestigt dat de brief zo'n twee weken geleden is verzonden maar dat de sector vooralsnog geen reactie heeft ontvangen.
Mikhail Fateev, hoofd van de voedsel- en landbouwdivisie van het Russia-South-Africa Business Council, legt uit dat de etiketteereisen een technische belemmering vormen voor de handel en ervoor zorgen dat Zuid-Afrikaans citrus duurder is op de Russische markt. De extra eisen beperken bovendien de kansen van opkomende zwarte Zuid-Afrikaanse citrustelers op deze markt. "De EAC-stickers die Rusland in februari 2015 heeft ingevoerd en die stilzwijgend goedgekeurd zijn door de Zuid-Afrikaanse regering, hebben ontwrichtende gevolgen gehad voor de Zuid-Afrikaanse fruitsector op de Russische markt," verklaarde Fateev tijdens de CGA-top in maart.
Hoewel de Citrus Growers' Association het recht van Rusland om eisen aan de import te stellen, erkent, legt Justin Chadwick (directeur CGA) uit dat de etiketteervoorschriften voor Zuid-Afrikaanse exporteurs kostbaar en omslachtig zijn. Elke doos moet voorzien zijn van een EAC-sticker in het Russisch of Russisch en Engels, hoewel alle informatie ook in de exportdocumenten vermeld staat. Zuid-Afrikaanse exporteurs moeten voor elke vracht een serie stickers maken en hiervan elektronisch ter goedkeuring een voorbeeld naar de Russische importeur sturen. Na diens goedkeuring kan de exporteur de etiketten printen en op de dozen aanbrengen.
De EAC-sticker bevat gegevens over de naam van het product, de producent, exporteur, importeur, houdbaarheid en het embleem van de EAC.
Het komt echter voor dat de gegevens van de ontvanger pas bekend zijn op het moment dat de pallets al geladen worden. Als dit het geval is moeten de pallets opengebroken worden om iedere doos alsnog van de vereiste EAC-sticker te voorzien en dat met minimaal 70 dozen per pallet. Hier komt nog bij dat het fruit onder gekoelde omstandigheden verpakt is om de houdbaarheid tijdens de lange transittijd te garanderen. Het openen van de pallets vormt een risico voor de houdbaarheid van de producten.
De exporteur betaalt de kosten voor de stickers, die rond de €0,46 per doos bedragen. Mocht er onverhoopt een taalfout in de Russische tekst op de sticker geslopen zijn, worden de kosten voor de exporteur nog hoger en dan hebben we het nog niet eens over de vertragingen die hiermee gepaard gaan.
"Ons advies aan Zuid-Afrikaanse exporteurs is dan ook om nauw samen te werken met hun importeurs," vervolgt Anton Kruger.
In haar brief aan president Poetin heeft het CGA een vezoek ingediend om de stickers te vervangen door barcodes en de vereiste etiketten in plaats van op iedere afzonderlijke doos op de pallets aan te brengen, zodat er maar vier stickers per pallet nodig zijn (één aan alle zijden). Het CGA benadrukt in haar brief de historische band tussen beide landen en de handelsbesprekingen tussen president Poetin en Zuma in 2014. Daarnaast maken beide landen onderdeel uit van de BRICS-formatie, waarin opkomende economieën verenigd zijn, en waartoe ook Brazilië, China en India behoren.
In 2016 was Rusland 's werelds grootste mandarijnenimporteur (730.000 ton) en de tweede grootste sinaasappelimporteur (480.000 ton). Egypte was vorig jaar de grootste sinaasappelleverancier op de Russische markt (269.178 ton) en de meeste mandarijnen (easypeelers) waren afkomstig uit Turkije (256.442 ton). Zuid-Afrika was de derde grootste leverancier van sinaasappelen, grapefruit en citroenen vorig jaar en kwam op de zevende plaats als leverancier van easypeelers.
Door de dalende handel tussen Zuid-Afrika en Rusland nam de Marokkaanse export naar de Russische markt met 7% toe. Vanwege de herstelde diplomatieke betrekkingen steeg de Turkse export naar de Russische markt eveneens.
Voor meer informatie:
Justin Chadwick
Citrus Growers' Association
Tel: +27 83 654 9591
Email: justchad@iafrica.com
Anton Kruger
Fresh Produce Exporters' Forum
Tel: +27 21 526 0474
Email: anton@fpef.co.za