Zuid-Afrikaanse aardappelexport 18 procent gedaald

Op het gebied van aardappelen is Zuid-Afrika zelfvoorzienend. 2015 was een uitzonderlijk goed jaar met een oogst van 250 miljoen zakken (10 kilogram). Dat aantal daalde tot 214 miljoen in 2016 als gevolg van de droogte en extreme hitte. Dit jaar lijkt het areaal iets kleiner te zijn, maar kan er toch een betere oogst verwacht worden, aldus Dr. André Jooste, CEO van Potatoes SA.

Jaarlijks worden er op ongeveer 50.000 tot 54.000 hectare aardappelen gepoot, voornamelijk in de provincies Vrijstaat (droge teelt) en Limpopo (irrigatieteelt). Limpopo produceert de meeste aardappelen. De binnenlandse prijzen liggen momenteel iets hoger dan voorgaande jaren (met uitzondering van 2016). Er wordt nu dan ook minder gepoot.

Er is tot zover geen bewijs van aardappelschade door de beruchte legerrups, die momenteel maïs en andere granen in Zuid-Afrika teistert. Volgens Potatoes SA komt dit waarschijnlijk doordat aardappeltelers tegen aardappelmot spuiten. Deze insecticiden zouden ook kunnen beschermen tegen de legerrups.
Ongeveer de helft van het nationale volume wordt informeel verkocht door straatventers of kleine handelaren. De aanvankelijke waarde van de sector wordt geraamd op 7 miljard rand (€507 miljoen), maar worden alle activiteiten tot aan de consument meegerekend, dan heeft de sector een waarde van tot wel 21 miljard rand (€1,5 miljard). De aardappelsector is een arbeidsintensieve sector en biedt werk aan bijna 10% van de Zuid-Afrikaanse beroepsbevolking in de landbouw. Het aardappelteeltoppervlak neemt minder dan 1% van de totale grond in gebruik, aldus Jooste.

Volgens Potatoes SA wordt tussen de 6 en 8% van de totale Zuid-Afrikaanse aardappelproductie geëxporteerd naar buurlanden en is slechts een fractie bestemd voor het Midden-Oosten en voor andere delen van Afrika. Zuid-Afrika levert aardappelen (voornamelijk verse, maar ook pootaardappelen) aan al z'n buurlanden en vertegenwoordigt 100% van de aardappelimport naar Zimbabwe en Mozambique en 96% van de import naar Angola. Zuid-Afrika volgt Egypte op als tweede grootste aardappelexporteur in Afrika.

De exportwaarde bereikte een record van 583 miljard rand (€42 miljoen) in 2014, wat een stijging van 33% vertegenwoordigde tussen 2013 en 2014 volgens de Agricultural Business Chamber (Agbiz). Tinashe Kapuya, hoofd internationale handel bij Agbiz: "Het exportvolume zal in 2016 zoals verwacht lager zijn: we verwachten een daling van 155.667 ton in 2015 tot ongeveer 120.000 ton in 2016 – een daling van 18%. We wachten op de statistieken van december 2016 om de exacte daling te bepalen."

Dr. Jooste van Potatoes SA schrijft de exportafname ook toe aan een lagere opbrengst en voor een olieproductieland als Angola speelt de verzwakking van de olieprijs mee: Angola's aardappelimport uit Zuid-Afrika halveerde tussen 2015 en 2016. Jooste noemt nog een andere factor voor de exportdaling: "Een van de grootste problemen is dat landen hun grenzen op bepaalde tijden dichtgooien voor Zuid-Afrikaanse aardappelen zonder goede reden. Het argument van de 'opkomende sector' wordt vaak naar voren gebracht, maar heeft weinig inhoud."

Zuid-Afrika importeert zelf ook. Momenteel is er een anti-dumpmaatregel van kracht voor Franse frietjes uit de EU. Volgens het jaarlijkse rapport van Potatoes SA: "De maatregel, die vijf jaar zal gelden, is specifiek van toepassing op de import uit Nederland en België. Helaas komen er desondanks nog steeds diepvriesfrietjes het land binnen. Dit is toe te schrijven aan de lage Europese producentenprijzen - het gevolg van de enorme Europese aardappeloogst en de wederzijdse sancties tussen de Europese Unie en Rusland."

www.potatoes.co.za