EU bevestigt: geen octrooi op klassieke veredeling

Veredelaars van groenten en fruit moeten vrij kunnen beschikken over biologisch materiaal om nieuwe gewassoorten te kunnen kweken. Het octrooirecht is daarom niet van toepassing op de klassieke veredeling. Dat hebben de Europese lidstaten vandaag unaniem bevestigd tijdens de Raad voor Concurrentievermogen in Brussel. De lidstaten geven aan dat het bij de totstandkoming van de Biotechrichtlijn - die de octrooibescherming van biotechnologische uitvindingen regelt - nooit de bedoeling is geweest om octrooien te verlenen op producten die het resultaat zijn van een wezenlijk biologische werkwijze.

Bevordering innovatiekracht
Staatssecretaris Van Dam: "Deze doorbraak in de discussie over octrooirecht is van groot belang voor de gewasveredelaars en daarmee ook voor de voedselvoorziening. De veredelaars spelen een cruciale rol in de voedselproductie door steeds nieuwe, sterkere gewassen te ontwikkelen. Als zij vrij kunnen beschikken over biologisch materiaal, bevorderen we de innovatie de veredelingssector, wat goed is voor de Nederlandse concurrentiekracht en uiteindelijk ook voor de voedselzekerheid in de wereld."

Het probleem onder het octrooirecht was dat plantveredelaars geen beschermd materiaal mogen gebruiken voor het ontwikkelen en exploiteren van een nieuw ras zonder toestemming van de octrooihouder. Door octrooien hebben zij minder toegang tot genetische diversiteit, wat innovatie in de plantenveredelingssector belemmert. Dit is onwenselijk, omdat plantenveredelaars een belangrijke rol spelen in de wereldvoedselvoorziening. Zij ontwikkelen nieuwe rassen die kunnen groeien onder de meest uiteenlopende omstandigheden en bijvoorbeeld bestand zijn tegen droogte en plantenziekten.

Geen octrooi op klassieke veredeling
De discussie over patenten op natuurlijke eigenschappen begon in 2012, en is versterkt in 2015 toen de Kamer van Beroep van het Europees Octrooibureau bepaalde dat producten die via kruising of andere klassieke veredelingstechnieken zijn verkregen voor octrooi in aanmerking komen. Tijdens het voorzitterschap heeft staatssecretaris Van Dam zich ingezet om een oplossing op EU-niveau te organiseren. Dat de Europese Commissie nu duidelijkheid heeft geschapen in deze langlopende discussie is het directe gevolg van een EU-symposium dat Nederland tijdens het EU-voorzitterschap heeft georganiseerd. Nu ook de EU-lidstaten het over de interpretatie van de wet eens zijn, zal de octrooiverleningspraktijk van het Europees Octrooibureau moeten worden aangepast. Er zullen dan geen octrooien meer worden verleend op de producten van klassieke veredeling.

Bionext: "Succes voor burgers en maatschappelijke organisaties"
Brancheorganisatie voor de biologische sector Bionext voert al enkele jaren campagne tegen dit soort patenten en is heel blij met deze belangrijke stap. "Dit is echt een succes voor alle burgers, maatschappelijke organisaties en politici die zich gezamenlijk inzetten om een einde te maken aan patenten op onze voedselgewassen", aldus Maaike Raaijmakers van Bionext. "Lobby blijft echter wel nodig, ook in Nederland, want de Nederlandse overheid wekt de indruk dat het werk er nu opzit. Dit terwijl de vertaalslag van de notitie naar een juridische tekst cruciaal is voor het effect want reken maar dat de juristen van de grote zaadbedrijven nu hun pennen slijpen. Daarom gaan wij ook door met campagne voeren totdat natuurlijke eigenschappen van planten niet meer als een uitvinding geclaimd kunnen worden. Onder de noemer 'De Grootste Zaadbank van Nederland' komt Bionext in maart met een speciale actie rond patenten op groenten in 175 biologische speciaalzaken verspreid over Nederland", vertelt Maaike Raaijmakers.

Bron: Rijksoverheid / Bionext