Het antwoord op de vraag is van invloed op de verzekeringsplicht. En hierover is de laatste tijd nogal wat te doen geweest. Tot eind 2015 stelde de Centrale Raad van Beroep (CRvB, het hoogste rechtsorgaan in sociale zekerheid) vaak dat bij dienstbetrekkingen binnen de familiesfeer er geen sprake was van verzekeringsplicht, omdat de familierelatie de benodigde gezagsverhouding in de weg stond.
Sinds vorig jaar heeft de CRvB deze hoofdregel losgelaten. Nu moet - net als bij andere arbeidsverhoudingen - per geval worden nagegaan of:
- degene die de arbeid verricht onderworpen is aan een zeker gezag van de werkgever.
- de werkgever bevoegd is om opdrachten en instructies te geven en om controle uit te oefenen op de voortgang en resultaten van het werk.
Kijk naar feiten en omstandigheden
Het is dus belangrijk om bij elke indiensttreding van een familielid, goed te kijken naar de feiten en omstandigheden. Werkt het familielid onder dezelfde arbeidsvoorwaarden en regels als het overige personeel? Dan is er (meestal) sprake van een dienstbetrekking en is de werknemer verzekerd voor de WIA en de WW. U als werkgever draagt dan alle werkgeverslasten af die u ook voor elke andere werknemer afdraagt.
Werkt het familielid onder heel andere arbeidsvoorwaarden en regels dan het overige personeel? Dan is er mogelijk géén sprake van verzekeringsplicht. De werknemer is niet verzekerd voor de WW en WIA en de werkgever hoeft geen WIA-premies, pensioenpremies e.d. af te dragen.
Let op: praktijk is niet zwart-wit
In de praktijk blijkt alleen dat het lang niet altijd zo zwart-wit is. Zo kan het voorkomen dat u denkt dat er sprake is van een 'normale' werkgevers-werknemerssituatie, terwijl het UWV dit anders ziet. Daar loopt u bijvoorbeeld tegenaan als uw werknemer ziek, arbeidsongeschikt of werkloos wordt. Het kan zijn dat het UWV de uitkering weigert, terwijl u als werkgever jarenlang premies hebt betaald. Uw werknemer krijgt dan geen uitkering en als werkgever kunt u de premies niet zomaar terugvragen: in gerechtelijke procedures is dat al vele malen zo bepaald.
De rechter stelt dan vaak dat u als werkgever vooraf een beoordeling van de arbeidsrelatie had kunnen aanvragen bij de Belastingdienst. In zo'n beoordeling - meestal voorafgaand aan de ingang van het dienstverband – onderzoekt de Belastingdienst de situatie. Daarna wordt beoordeeld of er sprake is van verzekeringsplicht of niet. Ontstaan er ooit problemen met het UWV over uitkeringsrechten? Dan kunnen u en uw werknemer rechten ontlenen aan deze beslissing, mits de feiten ongewijzigd zijn.
Vraag altijd een beoordeling aan
Flynth adviseert u om bij indiensttreding van een familielid de Belastingdienst om een beoordeling te vragen. U hebt dan vooraf al duidelijkheid over de rechten en plichten en voorkomt onnodige problemen.
Voor meer informatie:
Flynth adviseurs en accountants
arbeidszaken@flynth.nl
088 – 236 73 50
www.flynth.nl