Franse traditie versus Nederlands ondernemerschap
Sjalottenstrijd bij Keuringsdienst van Waarde
Klik hier om de uitzending te bekijken
Veredelingsbedrijf De Groot en Slot zette de vragen over de sjalot nog even op een rijtje:
Wat is eigenlijk een sjalot?
Een sjalot is een bol-ellipsvormig product dat tot de Allium familie behoort. De sjalot is nauw verwant aan de ui, net als bieslook en knoflook. De sjalot onderscheidt zich verder van de ui voornamelijk in smaak. Rauw is de sjalot scherper van smaak, maar eenmaal gebakken is de smaak zoeter vanwege een hoger gehalte aan suikers. Tijdens het bakproces karamelliseren de suikers die een zoetere smaak veroorzaken.
Wat zijn de verschillen tussen een zaaisjalot en een plantsjalot?
Tot aan de jaren 70 van de vorige eeuw werden sjalotten hoofdzakelijk vegetatief (vanuit de kleine bolletjes van een volgroeide sjalot) vermeerderd. Dit zijn de zogenaamde plantsjalotten. In de 70'er jaren hebben De Groot en Slot samen met partner Bejo een ontwikkeling ingezet om sjalotten ook uit zaad te kunnen telen. Hierbij is het vegetatieve materiaal als basismateriaal in het veredelingsprogramma gebruikt. Deze innovatieve ontwikkeling is succesvol gebleken en inmiddels worden sjalotten wereldwijd voornamelijk uit zaad geteeld.
Wat zijn de voordelen van telen van sjalotten uit zaad?
Het telen van sjalotten uit zaad biedt een aantal voordelen. De belangrijkste hiervan is het feit dat zaad van nature schoon is, terwijl plantsjalotten virussen of andere ziektes kunnen bevatten. Sjalottenzaad van De Groot en Slot is vrij van virussen en andere ziektes en voorkomt daarmee overdracht van deze infecties op teeltgronden en op de volgende generatie sjalottenteelt. Daarnaast biedt telen uit zaad voordelen op het gebied van mechanisatie. Zo kan het zaaien van sjalotten uitstekend op een mechanische manier gedaan worden, terwijl plantsjalotten vaak met de hand geplant worden. Een ander groot voordeel van zaad ten opzichte van plantsjalotten is dat zaad onder de juiste condities opgeslagen jaren bewaard kan worden.
Wat zijn de overeenkomsten tussen een zaaisjalot en plantsjalot?
Een sjalot geteeld uit zaad of uit een plantsjalot levert eigenlijk hetzelfde product. Zowel uitwendig als inwendig zijn ze niet van elkaar te onderscheiden. Ze hebben dezelfde smaak en verschillen beide in dezelfde mate van uien. Ze hebben ook dezelfde ronde tot hoogronde vorm die kenmerkend is voor sjalotten. Het DNA-profiel is feitelijk overeenkomstig tussen het soort sjalotten, maar afwijkend ten opzichte van uien. Verschillen zijn alleen zichtbaar op individueel rasniveau, zoals ieder soort tomaat ook zijn eigen DNA-karakteristieken heeft. In de rassenveredeling van sjalotten zien we dat er meer in ontwikkeling plaatsvindt bij zaaisjalotten dan bij plantsjalotten. De nieuwste introducties zaaisjalotten zijn vaak iets meer ellipsvormig van vorm. Een kenmerk waaraan in de veredelingsprocessen bijzondere aandacht is geschonken.
Juridische en wettelijke informatie
Vanuit de wetgeving is er de afgelopen decennia aandacht geweest voor de benaming van sjalotten geteeld uit plantsjalotten en/of uit zaad. Aanleiding hiervoor zijn protesten van Franse telers uit Bretagne, die sjalotten traditioneel door middel van vegetatieve vermeerdering telen en zich benadeeld voelen.
In het kort hebben de volgende besluiten plaatsgevonden:
1990: De Franse wetgeving geeft aan dat sjalotten alleen sjalotten genoemd mogen worden als ze door middel van vegetatieve vermeerdering geproduceerd zijn.
2006: Het Europese Hof van Justitie besluit: sjalotten kunnen ook uit zaad geproduceerd zijn. Bij de labeling van het product naar de consument dient op de verpakking te staan "sjalotten uit zaad" of in het geval van plantsjalotten "traditionele sjalotten". Dit laatste wordt in Frankrijk consequent toegepast.
2007: Het besluit van het Europese Hof wordt door het Franse Ministerie bekrachtigd.