en wie gaat er betalen?
Hoe ga je van 14 miljoen naar 1,6 miljoen boete?
Geen 14 miljoen boete voor Rainbow en UWG, maar 1,63 miljoen euro boete voor telersverenigingen FrEsteem, coöperatieve Rainbow Paprikatelers (RPT) en verkoopdochters FresQ UWG en FresQ RGG. De telercoöperaties van paprika's kregen de boetes opgelegd wegens prijskartelvorming samen met afzetorganisatie ZON in de periode mei 2006 tot februari 2009.
Hoe is het gelukt een boete van 14 miljoen euro met bijna 90 procent omlaag te krijgen? Advocaat Tim Raats legt uit hoe de nieuwe boete tot stand is gekomen.
Verlaging door omzet: van 14 naar 9 miljoen euro
De boetes zijn in twee stappen verlaagd. Eerst is gekeken naar de omzet van de organisaties om de maximale bedrag van de boete vast te stellen. "Het boetemaximum bedroeg tot 1 juli 2016 450.000 euro of 10% van de jaaromzet van de betrokken ondernemingen, het hoogste van die twee bedragen wordt aangehouden. Bij een ondernemersvereniging (zoals de telersverenigingen) mag de ACM met de gezamenlijke jaaromzet van de leden rekenen", verduidelijkt Tim Raats, mededingingsspecialist bij advocatenkantoor BarentsKrans. Zoals wij gisteren berichtten, is het boetemaximum per 1 juli verhoogd, het paprikakartel valt echter nog onder de oude regels.
De maximale boetes aan telersverenigingen FrESteem en RPT zijn vastgesteld op 10% van de gezamenlijke omzet van de aangesloten paprikatelers. Dat leverde een boetemaximum op van 5,2 miljoen voor FrEsteem en 4,3 miljoen voor RPT.
De omzet de verkoopdochters FresQ UWG en FresQ RGG is veel lager. Dat zou resulteren in maximale boetes van 22.000 euro en 37.000 euro. Voor deze partijen houdt ACM dus maximale boetes aan van 450.000 euro per verkoop BV. Telerscoöperatie FresQ is volgens de ACM hoofdelijk aansprakelijk voor deze boetes.
Om te voorkomen dat de telers dubbel beboet worden, is de boete van de verkoop-BV's in mindering gebracht op die van de telersverenigingen. Dit alles leverde bedragen op van in totaal 9,5 miljoen euro.
Verlaging door draagkracht: van 9 naar 1,6 miljoen
De tweede stap van de verlaging gaat om de draagkracht van de organisaties en de sector. Daarmee zijn de boetes voor de telersverenigingen FrEsteem en RPT verlaagd. "De draagkracht in strikte zin van FrEsteem, RPT en FresQ is nihil tot beperkt", constateert de ACM. "Ook in de jaren ervoor, vanaf boeteoplegging, was de draagkracht onvoldoende om de boetes op te kunnen brengen."
Dat zal niemand in de sector verbazen. Telersvereniging FresQ is in rap tempo ontmanteld en de paprika-sector heeft slechte jaren doorgemaakt. Toch is dat geen reden om geen boete op te leggen, vindt de ACM. Ze verlagen de boetes wel: van 5,2 miljoen voor FrEsteem naar 450.000 euro voor FrEsteem en van 4,3 miljoen naar 280.000 euro voor het kleinere RPT.
Totale boetes
In totaal komen de boetes daarmee op 900.000 euro voor telersvereniging FresQ (450.000 euro voor zowel UWG als RGG), 450.000 euro voor FrEsteem en 280.000 euro voor RPT. De doorlopen stappen zien er logisch uit, constateert Raats. "Maar het is zonder meer een opvallende vermindering ten opzichte van de boetes die in 2012 werden uitgedeeld." Uitzonderlijk aan de zaak is bovendien dat de organisatie als zodanig niet meer bestaat. Telersvereniging FresQ bestaat niet meer. Dat levert een unieke situatie op.
Wie gaat er betalen?
Maar wie draait er dan nu voor de kosten op? Dat zal bij de telers terechtkomen, verwacht de ACM. "Hoewel strikt genomen aan de leden-paprikatelers geen boete wordt opgelegd, maar aan de coöperaties waarvan zijn lid zijn geweest en aan de verkoop BV's, houdt de ACM rekening met het feit dat de leden-paprikatelers uiteindelijk de boetes zullen dragen", vindt de ACM. De boetes aan FrEsteem en Coöperatieve RPT komen bij de huidige leden terecht. "Zij kunnen van hun nog actieve leden, die tegelijkertijd oud-leden zijn van FresQ, een aanzienlijke bijdrage vragen."
De paprikatelers hebben zich neergelegd bij de sancties en hun beroepen ingetrokken. Op de uitspraak willen ze niet reageren, ook niet via hun advocaten. "Het is al pijnlijk genoeg ze willen dit zo snel mogelijk achter zich laten", aldus één van de advocaten.