Waar de vraag naar bananen in de zomermaanden in Europa doorgaans daalt, is de vraag dit jaar stabiel. De concurrentie van het zomerfruit is minimaal, mede door de koele zomer. Bij hogere temperaturen stijgt de vraag naar het zomerfruit en daalt de bananenvraag. Ook in de vakantieperiode die voor de deur staat, is er traditioneel een dip in de vraag. In verschillende landen in Zuid-Europa is die dip wel te zien. Aan de andere kant van de oceaan kent ook de Amerikaanse markt een dip als het zomerfruit op de markt komt.
Brazilië: Prata-banaan rukt op
Dankzij een prijsdaling kan de Prata-banaan, het meest geteelde bananenras in Brazilië, beter concurreren met de Cavendish. Waar de Prata's voorheen twee keer zo duur waren dan de Cavendish, is het prijsverschil nu nog zo'n 40 cent: 1,30 real voor de Prata en 0,91 real voor de Cavendish.
De Braziliaanse consument heeft in de afgelopen 25 tot 30 jaar de Prata leren waarderen. Ongeveer de helft van de markt is voor de Prata's. Volgens een handelaar zijn er regio's waar hele plantages zijn overgegaan op de Prata. Ook wordt er gewerkt aan export naar onder andere Dubai, Frankrijk, België en Portugal, maar omdat het rijpingsproces anders is dan van de Cavendish is marketing nodig.
Mexico ziet kansen biobanaan
De vraag naar biologische bananen groeit. Waar veel bioproducten fors duurder zijn dan de conventionele variant, is het verschil voor de bananen relatief klein. Er wordt dan ook verwacht dat de vraag in de komende jaren zal blijven stijgen en dat de productie moeite zal hebben om de vraag bij te benen. Een handelaar schat dat er wereldwijd 5 miljoen hectare conventionele bananenteelt is tegen 50.000 hectare biologisch.
De teelt van de biologische bananen is dan ook lastiger dan van de conventionele. Voor de bananenteelt is veel water nodig: zo'n 3.000 mm per jaar. Dat is geen probleem in de tropen, maar voor de teelt van biologische bananen moet uitgeweken worden naar gebieden met minder regenval. De Black Sigatoka gedijt ook goed in de tropen en daar is geen biologisch gewasbeschermingsmiddel voor beschikbaar. De biologische teelt is dan ook te vinden in regio's met minder regenval en een lagere luchtvochtigheid, maar met een overvloed aan oppervlaktewater. Een van de regio's waar de bananen biologisch geteeld worden, is Colima. Daarnaast zijn de productiekosten ongeveer twee keer hoger. Het Noord-Amerikaanse land telt rond de 80.000 hectare bananenteelt. Historisch is de teelt vooral voor de binnenlandse markt, maar de laatste jaren wordt er meer ingezet op export. Vooral de VS is een aantrekkelijke exportmarkt.
Guatemala zet in op baby-bananen
In Europa en de VS worden de baby-bananen nog altijd gezien als een exoot, maar in Guatemala zien ze veel potentie voor deze kleine banaan. Volgens handelaren is de smaak veel beter dan van de gewone banaan. De meeste van deze bananen worden via multinationals naar de VS verscheept, maar de laatste tijd is er ook export naar Europa. Sinds vorig jaar worden de bananen naar Frankrijk verscheept. In Europa zijn de babybananen bekender, maar ook nog altijd een exoot. Daarnaast is Guatemala een nieuw land op de Europese bananenmarkt. De prijzen zijn redelijk stabiel en liggen boven die voor de gewone banaan. Hoewel in het eerste deel van het jaar de productie lager is door weersinvloeden, is er jaarrond productie mogelijk.
Costa Rica profiteert van tekorten
Het weer in Costa Rica pakte dit jaar goed uit voor de bananentelers in het land. Daarnaast is de vraag gestegen. Een teler vertelt dat de productie dit jaar uitkomt op 2 miljoen dozen, het bedrijf heeft 1120 hectare bananenplantages. De handel profiteert van de lagere oogsten in landen als Ecuador en Colombia. Black Sigatoka is wel een probleem in het vochtige Costa Rica, maar vooralsnog kan de ziekte goed bestreden worden.
Jamaica zet in op export
De export blijft relatief klein, maar zit wel in de lift. Vorig jaar steeg het exportvolume met 32 procent van 199 ton naar 263 ton. De totale bananenproductie is krap 55.000 ton. De belangrijkste exportmarkt zijn de Caymaneilanden, goed voor 160 ton van de export. Daarnaast is er export naar Canada en het Verenigd Koninkrijk. De overheid investeert in de bananenteelt en wil de productie en export vergroten.
Ecuadoraanse markt stabiel
De oogst is met een aantal weken vertraagd door de weersverandering. Doordat de temperatuur lager is, 2 graden onder het gemiddelde, is de productie gedaald. Daarnaast zal de vraag uit Europa dalen door het vakantieseizoen op het continent. De vraag is momenteel nog stabiel, voorheen werd de daling in week 18 al ingezet. Eenzelfde beeld is te zien in de prijzen, normaal gesproken zijn de prijzen in deze periode laag. Op dit moment ligt de prijs echter 1 dollar onder de gemiddelde prijs op 6,50 dollar per doos. Ecuadoraanse exporteurs vermoeden dat dit komt doordat andere landen in de regio minder bananen kunnen leveren. Ook de vraag uit landen als Japan, Korea en Dubai stijgt.
Colombia investeert in bananenteelt
De productie is volgens de handelaren gegroeid met een 13%. Europa blijft de belangrijkste markt, goed voor zo'n 70% van de afzet. Tweede is de Amerikaanse markt met een aandeel van 18%. De prijzen zijn redelijk goed en er worden nog geen veranderingen in de vraag gemeld. De regering investeert om de productie te vergroten. Doel is om 20% van de conflictzones in te zetten voor de bananenteelt.
Meer vraag biologische bananen uit Peru
Door klimaatsverandering is de productie gedaald. In de afgelopen drie weken was de temperatuur 3 à 4 graden onder het gemiddelde. Dat heeft consequenties voor de oogst die hierdoor vertraagd wordt. De productie is gedaald maar de vraag is gestegen. Vooral voor de biobananen stijgt de vraag. Telers hebben moeite om aan de vraag te kunnen voldoen. Naar verwachting zal de vraag in de komende weken dalen. Voor dit jaar wordt een groei van 10 procent in productie en export verwacht.
Slechte infrastructuur belemmert export India
Juni en juli zijn de piekmaanden voor de Indiase bananenteelt, voor zowel de binnenlandse markt als de exportmarkt. Een handelaar vertelt dat het land één van de grootste bananenteeltgebieden ter wereld is, maar op de internationale markt telt het land eigenlijk niet mee. Oorzaak is de slechte logistieke faciliteiten en infrastructuur. Importheffingen beschermen de binnenlandse telers tegen importbananen. Op export gebied kijkt het land vooral naar het Midden-Oosten en de Golfregio.
Kwaliteitsproblemen importbananen China
De meeste importbananen worden ingevoerd uit de Filipijnen en Ecuador. Momenteel zijn de Filipijnen nog de grootste leverancier van de bananen, maar het marktaandeel van Ecuador groeit. Daarnaast is er een kleine import uit buurlanden Thailand, Vietnam, Taiwan en Indonesië. De binnenlandse teelt is te vinden in de zuidelijke provincies, waaronder Hainan. Het seizoen begint in augustus.
De aanvoer van de bananen is dit jaar lastiger. El Nino heeft gevolgen voor de teelt in zowel de Filipijnen als Ecuador, wat weer gevolgen heeft voor onder andere de kwaliteit tijdens transport. De import van de Filipijnen komt doorgaans binnen via Shanghai, de Ecuadoraanse bananen komen het land binnen via de haven van Dalian. Binnen China is de grootste bananenafzet te vinden in het noordoosten van het land, met grote steden als Beijing en Shanghai. De zomermaanden zijn doorgaans rustig, wat normaal gevolgen heeft voor de prijs. Dit jaar blijft die prijsdip echter uit door de lagere aanvoer. Naar verwachting blijft de markt in de komende weken stabiel. In de herfst, als de temperatuur gaat dalen, zal de vraag weer stijgen.
Logistieke problemen Indonesië
De opkomende middenklasse in het land creëert een nieuwe markt voor de fruithandelaren. Deze groep heeft een ander consumptiepatroon, wat kansen biedt. Om de lokale teelt te beschermen is de import van bananen aan banden gelegd. Nadeel van de regeling is dat de handel de vraag niet volledig kan vervullen, omdat de binnenlandse productie te klein is. Logistiek is een uitdaging voor de sector. Transportkosten lopen snel op door het transport tussen de verschillende eilanden. De huidige regering investeert in een betere infrastructuur. Ondanks de goede binnenlandse markt is er een kleine export naar landen in de regio, waaronder Japan en China. Ook is er export naar het Midden-Oosten. El Nino maakt het lastig voor telers. Het weerfenomeen resulteert in droogte.
Verenigde Staten; hogere prijzen
De prijzen in de Verenigde Staten zijn momenteel hoger dan gebruikelijk. Een handelaar vertelt dat er tot 20 dollar betaald wordt, waar de normale prijs rond de 15 dollar ligt. In het begin van het jaar waren de prijzen hoger op de verschillende groothandelsmarkten, maar sinds mei zijn de prijzen stabiel. Net las in Europa heeft de banaan last van concurrerend zomerfruit in de Amerikaanse markt.
Israëlische teelt in de lift
De milde winter en het zachte voorjaar zijn goed voor de bananenteelt. Er werd in totaal zo'n 150.000 ton op de binnenlandse markt gebracht. De totale oogst is bestemd voor de binnenlandse markt. Ondanks de grotere aanvoer bleef de vraag hoog en de prijzen stabiel rond de gebruikelijke 2,50 euro en 3,50 euro per kilo.
De markt groeit en de teelt groeit mee. Het land telt 2400 hectare bananenteelt. Deze plantages zijn te vinden in het noordelijke kustregio's en het noorden van de Jordaanvallei. Jaarlijks stijgt het areaal met zo'n 50 hectare. De meest effectieve teelt is onder netten, meer telers investeren hier in, waardoor de productie verder stijgt.
Telers vrezen de Panama Disease. De ziekte is nog niet in het land aangetroffen, maar buurlanden zijn wel geraakt. De ziekte kreeg voet aan de grond in Jordanië en Libanon, vlak bij de Israëlische teelt. Israël zet daarom in op nieuwe rassen die mogelijk resistent zijn. Zo zijn onder andere de Williams en Grand Nine succesvol geïntroduceerd op de markt. Ook wordt er gewerkt aan resistente rassen.
Fairtrade bananen populair in Italië
Binnen Europa is Italië de vierde markt voor bananen die rechtstreeks geïmporteerd worden uit Ecuador, Colombia en Costa Rica. Ook hier daalt de vraag naar de bananen tijdens de zomermaanden. De prijzen op de groothandelsmarkten blijven echter stabiel rond de 1 euro. Er worden wel kleine schommelingen waargenomen, maar die zijn minimaal. De prijzen zijn ook afhankelijk van het merk, zo brengen de Chiquita bananen op de groothandelsmarkten het meeste op. Dole is op de groothandelsmarkt in Fondi de goedkoopste met 85 cent per kilo voor een doos van 18 kilo. De markt voor Fairtrade producten in Italië blijft groeien. Van de 99 miljoen euro die de Italianen vorig jaar uitgaven aan deze producten is de helft voor de bananen. De markt is goed voor 10.000 ton eerlijke bananen.
Britse bananenmarkt stabiel
De Britse handel heeft weinig gemerkt van lagere aanvoer uit Ecuador. Een handelaar vertelt te importeren uit meerdere landen in Latijns-Amerika, waardoor er geen te korten waren. "Op de spotmarkt waren de prijzen wel hoog," vertelt een importeur. De markt is jaarrond stabiel, ondanks een kleine piek in de vroege zomer, gevolgd door een lichte dip tijdens de vakantieperiode. In de wintermaanden neemt de vraag weer toe. De groeiende verkoop van ander fruit heeft de vraag naar bananen niet negatief beïnvloedt. Hoewel de supermarkten stunten met de prijzen, betalen ze wel een goede prijs, betoogt een importeur. Ander zouden ze geen bananen geleverd krijgen, is de argumentatie.
Belgische en Nederlandse handel verkiest zomerfruit
In de zomermaanden is de markt voor bananen in Europa doorgaans kalm. Door de vakanties en de concurrentie van het zomerfruit daalt de vraag. Momenteel is er nog weinig te merken van deze trend in de Belgische markt. Door het herfstachtige weer blijft de vraag stabiel en liggen ook de prijzen rond het niveau van de wintermaanden. Een handelaar vertelt in deze maanden liever zomerfruit te verkopen, maar de vraag naar bijvoorbeeld perziken en nectarines wil niet vlotten. Als de temperatuur gaat stijgen, stijgt de vraag naar het zomerfruit mee.
In aanloop naar de traditioneel rustigere zomer voor de Nederlandse bananenverkoop, is de markt redelijk doorgelopen. In de winter was de verkoop vrij stabiel. In de zomermaanden is er altijd concurrentie van zomerfruit, maar de negatieve invloed is dit jaar beperkt. De aanvoer van bananen is laag, waardoor de prijs naar verwachting hoger blijft. Hoe warmer hoe minder bananen er geconsumeerd worden. Dit resulteert in stabiel prijsniveau. Importeurs zijn op hun hoede voor andere spullen (c.q. drugs), die in containers met bananen gesmokkeld worden. Door de lagere aanvoer van gewone bananen zijn er ook minder 'special packs' beschikbaar, de aanvoer kinderbananen is bijvoorbeeld laag.
Zomerfruit verdringt banaan van Franse markt
Net als elders in Europa is de vraag naar bananen in de zomermaanden lager dan in de rest van het jaar. Mede door de promotie doen steenfruit en meloenen het goed en vormt dit fruit een concurrent voor de bananen. Die ontwikkelingen zijn echter normaal.
Poolse vraag goed door koele zomer
Door de lagere aanvoer uit Latijns-Amerika is de dip in de prijs die doorgaans na Pasen te zien is, dit jaar niet zichtbaar. Door de druk om bananen te leveren zijn de prijzen zelfs gestegen. Een importeur vertelt dat zijn leveranciers in Ecuador ook boven de overheidsprijs bananen kunnen verkopen. "Het ziet er goed uit voor de telers," aldus de importeur. Importeurs die niet voldoende op contractbasis vastgelegd hebben, moeten nu hoge prijzen betalen op de spotmarkt. Ondanks de concurrentie van zomerfruit blijft de vraag naar bananen hoog. Ook hier speelt de koele zomer een rol.
IJslandse bananenmarkt kent geen zomerdip meer
De zomerdip die in veel Europese landen te zien is in de bananenmarkt is sinds enige jaren in IJsland verleden tijd. Volgens een importeur is de belangrijkste oorzaak het fors gestegen aantal toeristen dat in de zomermaanden het eiland bezoekt. Deze toeristen komen voor buitensporten en nemen vaak een banaan mee voor onderweg.
Elke week publiceren FreshPlaza en AGF.nl een overzicht van de marktsituatie van een product in een wereldwijde context. Met deze artikelen willen we een beeld geven van een wereldmarkt, die steeds kleiner wordt door de globalisering. Volgende week staan citroenen centraal.