Kleine druppeltjes
Ze benadrukt de ernst van de situatie: "Ik heb onlangs weer een grote groep telers gesproken en zij zien de toekomst ontzettend somber in. Er worden steunmaatregelen en subsidies vanuit Europa getroffen en er zijn diverse programma's en concepten opgesteld om de consumptie te verhogen, maar deze zaken werken niet voor lang meer. Het zijn allemaal maar kleine druppeltjes op een hete plaat. Telers vragen maar één maatregel: probeer die markt terug open te krijgen!" De cijfers liegen er niet om: Bijna 20% van de totale Europese export ging in 2013 naar Rusland. Dat bedrag was 5,1 miljard euro. Het Belgische aandeel was 281 miljoen euro.
Het verschil maken
De Limburgse Hilde Vautmans is sinds 2015 lid van het Europees Parlement. Ze heeft een lange geschiedenis in de Belgische politiek en is ook schepen in Sint-Truiden van landbouw en fruit. "Toen ik werd afgevaardigd naar het Europees Parlement, kwamen eigenlijk alle fruittelers aan mijn deur en vroegen of ik ervoor wilde zorgen dat de markt naar Rusland weer open ging. Vanuit mijn stad ging er tussen de 60 en 70% van de Conference naar deze afnemer. Precies op het ogenblik dat de Russische boycot begon waren de telers klaar voor de pluk. Voor hen was dat dramatisch. Ze hadden jaren geinvesteerd in een goede afzetmarkt en toen ging de deur ineens dicht, zonder dat ze verwittigd werden." Vanaf het moment dat de telers Hilde benaderden wilde ze zich nog sterker voor de sector in zetten. "Ik wilde het verschil maken." Bij haar aantreden gaf Hilde alle fracties een appel en een peer cadeau. "Ik stond daar met een appel en een peer en een toeristische gids van Sint-Truiden en wilde iedereen de boodschap doorgeven dat deze sector er heel hard onder lijdt. Ook bij Nieuwjaar heb ik iedereen weer een pakje fruit gegeven en gezegd: We zijn nu anderhalf jaar verder. Die sector is getroffen door een politieke oorlog die op de rug van de fruittelers wordt uitgevochten."
Nieuwe markten kosten veel tijd
Een andere belangrijke reden om Rusland weer 'terug' te krijgen is volgens Hilde het feit dat investeren in nieuwe markten veel meer geld en tijd kost dan het terughalen van een 'oude' markt. "Als we naar Canada of India moeten exporteren hebben we altijd een ander transportmiddel nodig dan een vrachtwagen. Transportkosten gaan dus altijd hoger liggen. Daarnaast hebben we aan Rusland een goede markt en is het de ideale afnemer voor de dikkere peren. Andere exportmarkten moeten nog volledig overtuigd worden van deze peer. Nieuwe exportmarkten zijn zeker goed om te investeren, maar iedereen weet dat dit veel tijd vergt, zeker op het gebied van fytosanitaire voorwaarden. Kortom: het investeren in nieuwe markten kost meer tijd dan onze telers hebben."
"Meer kaarten en meer partijen rond de tafel"
Ze krijgt de indruk dat er achter de schermen bij een aantal Europese landen wel iets aan het 'bewegen' is. "Frankrijk beseft stilaan ook dat de situatie voor hun teler ook niet lang houdbaar is. Ik weet niet goed wat Nederland gaat doen en ik moet mijn eigen land ook nog overtuigen. In het Europese Parlement zijn er meer die zich inzetten voor de fruittelers, maar alleen degenen die de sector echt kennen beseffen de ernst van de situatie en snappen hoe belangrijk het is dat Rusland open gaat. We moeten er natuurlijk wel met heel Europa achter staan." Mijn standpunt: "Het is nu het moment. Als het gaat om de oorlog in Libië en Syrië speelt Poetin ook een grote rol. Nu moet je proberen om Rusland, Europa, de NAVO en Amerika samen rond de tafel te zetten. Je gaat het conflict alleen maar oplossen als je met meer kaarten en meer partijen rond de tafel gaat zitten. Als je alleen maar blijft spreken over de situatie Rusland-Oekraïne of de boycot van het fruit: dan vrees ik dat we in een vicieuze cirkel blijven hangen. We moeten proberen om een breder kader te schetsen om het gesprek met Rusland te hervatten en samen met de andere partijen een akkoord te vinden."
Gaat het op die manier niet nog langer duren? "Het duurt al anderhalf jaar en we zien nog steeds weinig beweging. "Als we ons blijven focussen op diezelfde zaken, zie ik weinig vooruitgang. Beide partijen zijn ook te koppig. We moeten over andere zaken gaan praten en dit in een breder perspectief gaan zien. Natuurlijk heb ik geen glazen bol en ben ik geen wereldleider, maar moest ik het voor het zeggen hebben: ik zou het op die manier proberen. Anders zijn de Europeanen de grote verliezers."
Sancties
De sancties die Europa heeft getroffen tegen Rusland lopen tot 31 juli van dit jaar. Die zijn gebonden aan de uitvoering van de Minsk-akkoorden. "Als die akkoorden goed worden uitgevoerd, dan kan er worden gepraat over het opheffen van die sancties. Die gesprekken zullen dit jaar in juni plaatsvinden en dan zal de Europese raad zich erover buigen." Hilde heeft het gevoel dat Europa niet van plan is om die sancties op te heffen of te verminderen. Ze heeft een duidelijk standpunt over situatie. "Ik keur absoluut niet goed wat Rusland gedaan heeft, maar laat ons kijken naar de slachtoffers. Dit zijn mensen die er helemaal niets aan kunnen doen. We moeten voor hen vechten!"