Hoe voorkom je dat de Xanthomonas-bacterie zich verspreidt
Luchtverspreiding
Van der Wolf en zijn collega's onderzochten ook hoe de bacterie zich onder verschillende omstandigheden via de lucht kan verplaatsen. "We hebben daarbij gebruikgemaakt van een air sampler, waarbij lucht wordt geconcentreerd in een buisje met vloeistof van waaruit je de verzamelde bacteriën vervolgens op kweek kunt zetten."
Onderzoek naar verspreiding Xanthomonas-bacterie
Het onderzoek leverde volgens Van der Wolf heldere inzichten op. "We hebben onder andere onderzocht wat het effect van slagregen is. Daaruit bleek dat de bacteriën zich via grote druppels hooguit enkele meters verspreiden. Maar zodra de bacteriën via minuscule waterdeeltjes in de lucht terechtkomen, kunnen ze heel makkelijk door de wind worden meegenomen. En dat gebeurt in sterke mate in een nat gewas dat gemaaid wordt."
Uit het onderzoek bleek dat bacteriën na het maaien van een nat gewas tot wel honderd meter verderop terecht kunnen komen. "We troffen op die afstand slechts een enkele bacterie aan. Maar uit proeven in de kas weten we dat zelfs enkele bacteriën een plant kunnen infecteren. Als een gezond gewas dus minder dan 100 meter van een besmet gewas ligt, is de kans op besmetting reëel."
Maatregelen bij het maaien
Wat kunnen bedrijven doen om die kans zoveel mogelijk te beperken? Van der Wolf: "De kans op infectie van partijen die al vaker vermeerderd zijn, is groter dan bij partijen van een hogere klasse. Maai dus eerst de hogere klassen en daarna pas de lagere. Maai bij voorkeur bij droog weer en hou daarbij rekening met de windrichting. Plaats een kap over de maaier om verspreiding te voorkomen. En overweeg om tijdens of na elke maaibeurt de bacteriën op de machine af te doden met een desinfecterend middel."
Claudia den Braver van opdrachtgever Plantum is blij met de duidelijke uitkomsten. "We hebben nu bevestigd gekregen dat aardbeientelers en vermeerderaars grote risico's lopen als zij hun gewas maaien, zeker als het nat is. Wij zorgen ervoor dat deze nieuw opgedane kennis zijn weg vindt naar de sector. Zo worden de aanbevelingen toegevoegd aan het kwaliteitssysteem Aardbei Elite, waar 95% van de sector mee werkt."
Onderzoek naar de verspreiding van bacteriën
Volgens Van der Wolf is het Xanthomonas-onderzoek een uitstekend voorbeeld van onderzoek naar de verspreiding van bacteriën en schimmels via de lucht. "Je kunt dit onderzoek in principe bij elk gewas uitvoeren. Denk aan aardappels, waar bij de vernietiging van loof grote hoeveelheden bacteriën vrijkomen. Of aan de oogst van zaden, waarbij bacteriën uit gemaaid loof in de lucht terechtkomen. Op basis van de uitkomsten van zulk onderzoek kunnen ook daar maatregelen getroffen worden die de verspreiding van schadelijke bacteriën kunnen verminderen."
Bron: WUR