Europa
Hoewel het nog vroeg is om concrete uitspraken te kunnen doen over het nieuwe aardappelseizoen dat in de komende weken van start zal gaan, komen er voorzichtig positieve geluiden uit Nederland en België. Volgens cijfers van de NEPG (North-Western European Potato Growers) daalt het areaal in de noordwestelijke landen met ongeveer 2,5% naar een totaalproductie van 530.000 hectare. Gebaseerd op het 5-jarig opbrengstgemiddelde van 47,2 ton per hectare in combinatie met het totaal areaal, komt de productie uit op 25,2 miljoen ton. Dat is 11,6% minder dan vorig jaar. In de subregio's loopt het seizoen iets achter op de normale ontwikkeling.
Belgisch seizoen later van start
Het Belgische aardappelseizoen begint dit jaar later dan gebruikelijk. Door een koud en droger voorjaar begint de oogst pas half juli. Tot dan zijn de importaardappelen uit Zuid-Europa in trek. Die brengen tussen de 50 tot 60 cent op. De oude oogst is voorbij. De Belgische supermarkten bieden alleen nog de nieuwe oogst aardappelen aan.
Lastig seizoen 2014 in Nederland, maar voorzichtig positief
Het oude aardappelseizoen verliep lange tijd bijzonder slecht met erg lage prijzen voor de oogst van 2014 als gevolg. Dat veranderde vorige maand door een plotseling stijgende vraag uit Oost-Europa en export naar Afrika in verband met de Ramadan. Ook vanuit de industrie steeg de vraag. De fabrieken draaiden op volledige capaciteit. Binnen deze sector waren het vooral de Belgische bedrijven, die meer interesse toonden in de aardappelen. De import van nieuwe aardappelen uit het Middellandse Zeegebied viel een stuk lager uit.
Het Nederlandse aardappelseizoen begon duidelijk later dan vorig jaar. Op 9 juni kwam de eerste nieuwe oogst voor de veilingklok. Vorig jaar was de start van het seizoen op 22 mei. De prijzen waren met 60-66 cent voor Doré zeker niet al te hoog te noemen - ter vergelijking de Spaanse Doré was nog niet onder de 90 cent geweest - maar wel wordt de aankoop van de nieuwe aardappelen voor de consument aantrekkelijk. Door de droogte zit er nog weinig groei in de nieuwe aardappelen. En de koude lente en droogte van de afgelopen weken dreigen de aardappeloogst dit jaar tegen te doen vallen. Hoewel dit nadelig is voor de volumes, is dat vervelend. Telers weten dat dit voor de prijs over het algemeen een gunstige uitwerking heeft.
Duitsland: start binnenkort eigen seizoen
Het aanbod van de binnenlandse aardappelen nam in week 24 gestaag toe. De Annabelle en Berber aardappelen waren op alle Duitse markten verkrijgbaar. Door een stagnerende vraag daalden de prijzen. Alleen in Berlijn waren de prijzen stabiel. Deze week vertelt een handelaar tevreden te zijn met de prijzen, die beter zijn dan vorig jaar. Volgende week begint de handelaar met de Duitse aardappelen.
De invoer uit Cyprus en Marokko nam af. Ook de prijzen voor deze aardappelen daalden. Het Middellandse Zeegebied heeft in deze periode van het seizoen de concurrentiepositie verloren. De voorraden zijn bijna uitgeput en de transportkosten uit bijvoorbeeld Portugal of Italië zijn volgens de importeur te hoog.
De Duitse import van biologische aardappelen uit Spanje is gestegen, waardoor er voor andere markten in Noord-Europa minder volume overblijft. Normaal importeert Duitsland de aardappelen uit Egypte, maar omdat er sporen van kunstmest op de bio-aardappelen aangetroffen werden, is de import gestopt. In mei was er veel interesse voor de nieuwe aardappelen uit Cyprus en Italië. De prijzen voor de Italiaanse aardappelen lagen gemiddeld twintig cent hoger dan vorig jaar.
Verenigd Koninkrijk oogst vertraagd
Op het Britse Kanaaleiland Jersey worden kleine volumes aardappelen geteeld, die vooral in trek zijn in het oosten van het Verenigd Koninkrijk. Het koude weer vertraagde het seizoen, maar in het algemeen is het een goed jaar. De nieuwe oogst wordt door de weersomstandigheden vertraagd en kan resulteren in kleine sorteringen. De Schotse oogst is ook later.
Franse speciale rassen vooral voor binnenlandse markt
In Frankrijk zijn het primeuraardappelen, die goed lopen. De Franse aardappelen worden buiten het land als 'te duur' ervaren, waardoor er nauwelijks export is. Het land staat bekend om de speciale rassen, zoals Charlotte, een stevige gele aardappel, Béa, kruimige witte aardappel, en Chérie, stevige, rode aardappel. Een indicatie van de prijzen: Béa brengt 80 cent per kilo op, de Charlotte 90 cent per kilo voor de middel en kleine maten. De vraag blijft dit jaar achter ten opzichte van vorig jaar.
Italië: kleine markt, maar goede prijzen
De Italiaanse aardappelproductie is in verhouding met de Europese productie klein. Het land heeft een aandeel van 3% in het Europees volume. Er zijn echter 110 verschillende rassen beschreven in het nationale rassenregister. In week 25 (1-7 juni) daalden de noteringen van de nieuwe aardappelen uit Apulia aanzienlijk, doordat het aanbod steeg. De aardappelen uit deze regio worden vooral op de binnenlandse markt afgezet. Kleine volumes worden geëxporteerd naar onder andere Duitsland en België. In die markten moeten het Italiaans product concurreren met de Marokkaanse en Franse aardappelen. In Campania zijn de prijzen stabiel. De oogst in Rovigo is begonnen met hogere prijzen in vergelijking tot 2014. De gemiddelde prijs voor producenten ligt op 31 cent per kilo. Dat is 18,2% lager dan in week 22, maar 100% hoger dan in 2014.
In week 24 (8-14 juni) was de markt stabiel, zowel in aanvoer als in prijs. Alleen in Napels en Salerno steeg de beschikbaarheid van de aardappelen. De gemiddelde prijs voor de nieuwe aardappelen lag op 30 cent per kilo, dat is 2,8% lager dan in week 23, maar 122,5% hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Italianen zijn nog altijd liefhebbers van aardappelen, blijkt uit een recent onderzoek. Slechts 5% van de bevolking zegt nooit aardappelen te eten tegen 70% van de bevolking die minimaal eens per week aardappelen consumeert
Een overzicht van de prijzen op de drie groothandelsmarkten in het land over de eerste twee weken van juni geven een beeld van de prijzen.
Turijn:
- Franse en Nederlandse gele aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in balen: 0,37 cent
- Italiaanse nieuwe aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in kratten: 45 tot 55 cent
- Italiaanse gele aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in balen: 41 cent
- Franse rode aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in balen 37 cent
Rome:
- Franse gele aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in balen: 0,37 cent
- Italiaanse en Nederlandse gele aardappelen en Franse rode aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in kratten en balen: 50 cent
- Siciliaanse 'double-crop' gele aardappelen, klasse 1 (maten 40-60) in kratten: 1 euro
Fondi (alleen Italiaanse product):
- Siciliaanse nieuwe aardappelen: 65 cent
- Italiaanse witte aardappelen (maat 45-75) in kratten: 40 cent
- Emilia-Romagna gele aardappelen (maat 45-75) in balen: 45 cent
- Abruzzo gele aardappelen (maat 45-75) in balen: 30 cent
- Emilia-Romagna rode aardappelen (maat 45-75) in balen: 40 cent
Lagere oogst Cyprus
De volumes die op het Cypriotisch eiland geteeld worden zijn te klein om de wereldmarkt echt te beïnvloeden, maar in Europa kunnen de eerste Cypriotische aardappelen op een trouw clientèle rekenen.
Het voorjaarsseizoen loopt op zijn eind. De meeste aardappelen zijn geëxporteerd en een deel wordt in opslag gelegd voor de lokale markt. De oogst op het Mediterrane eiland viel dit jaar lager uit, waardoor vraag en aanbod niet in balans waren. Er was vooral veel vraag uit Duitsland. De export van de aardappelen viel ook lager uit. Belangrijkste oorzaak voor de lagere opbrengst is het weer dat een deel van de vroege oogst vernietigde. Dat resulteerde in een halvering van de salade aardappelen naar Duitsland en andere Centraal-Europese landen. In totaal was er een verlies van 40-50% van het totale volume.
Hoewel de oogst tegen viel, is de kwaliteit goed. De prijzen lagen ook op een tevredenstellend niveau, mede door het kleinere volume. Belangrijkste rassen zijn Nicola voor de Belgische markt en Spunta voor Ierland en Griekenland.
Spaans areaal fors lager, maar goede prijzen
Het areaal van de vroege aardappelen komt dit jaar 20-25% lager uit. Vooral het slechte seizoen vorig jaar is hier debet aan. In buurland Portugal werd dit jaar 40% minder aardappelen gepoot. Voordeel voor de telers die wel vasthielden aan de aardappelteelt van het lagere areaal is dat de prijzen sinds het begin van het seizoen in april hoog zijn. Het exportseizoen van de aardappelen loopt op zijn einde, de volumes zijn laag.
De telers zien de vraag uit het buitenland toenemen, waardoor er betere prijzen gemaakt worden op deze buitenlandse markten dan op de Spaanse markt. De hoogste prijzen werden in april-mei genoteerd. De Spaanse markt geeft de voorkeur aan goedkopere import uit bijvoorbeeld Frankrijk, hoewel de kwaliteit lager is. Spaanse telers krijgen momenteel op de exportmarkten zo'n 24 cent per kilo voor de top kwaliteit en rond de 18 cent voor de normale aardappelen. Dat is 10 cent lager dan twee weken geleden, maar nog altijd niet verkeerd. Deze markten hebben vooral interesse in rassen als Anabel, Nicola, Musica, Soprano, Challenger of Melody.
Midden-Oosten
In het Midden-Oosten is de consumptie van aardappelen laag. Toch ziet een Britse handelaar mogelijkheden in deze markt. Hij vertelt langzaam de markt te betreden. Opmerkelijk is dat de voorkeur van de consument eerder ligt op land dan op ras.
Turkse seizoen vertraagd
Het Turkse aardappelseizoen komt later op gang. De regenachtige wintermaanden vertraagden de aanplant, de nieuwe oogst komt daarom naar verwachting anderhalve tot twee maand later op de markt. Waar het plantseizoen normaal in februari/maart begint, kon het pootgoed dit jaar pas eind maart/begin april de grond in. De Turkse regio Sandikli is goed voor 20% van de teelt in het land. Hoewel de prijzen voor de consument hoog zijn, is er enige ontevredenheid bij de telers. Die zouden de aardappelen voor 10 tot 20 cent aanbieden, terwijl de verkopers in een stad als Istanbul 1,30 tot 1,60 euro voor de aardappelen vragen.
Het areaal in de Turkse regio is dit jaar gestegen van 2000 hectare naar 3000 tot 3200 hectare. De productie zal daardoor volgens ramingen 30% hoger uitvallen, op 220.000 tot 250.000 ton.
Israël seizoen beter
Het Israëlisch aardappelseizoen is voorbij. De laatste partij is verscheept. Terugkijkend was het een beter seizoen dan vorig jaar met prijzen die gemiddeld hoger lagen.
Egyptisch seizoen moeilijk
In vergelijking met vorig jaar is het huidige seizoen, dat volgende week afloopt, slecht geweest. Exporteurs hadden te maken met een moeilijk markt, maar zijn desondanks tevreden over de kwaliteit en prijs van de aardappelen. Het land exporteerde meer naar Rusland. Een exporteur vertelt andere rassen te hebben gepoot om de resultaten van het seizoen te verbeteren.
Noord-Amerika
Vollere opslag in de Verenigde Staten
De Noord-Amerikaanse opslag ligt voller dan vorig jaar. Op 1 juni lag 14% van de oogst van vorig jaar nog in opslag. Een jaar eerder was dat 12%. In volumes uitgedrukt ligt er momenteel 2,9 miljoen ton aardappelen. Een jaar eerder was dat 2,4 miljoen ton. Een van de oorzaken is de aanzienlijk hogere oogst van 2014 ten opzichte van 2013. De grootste volumes liggen in de staten met de grootste productie: Idaho en Washington. In Californië is meer interesse in, voor Amerikaanse begrippen, speciale rassen, zoals Russian Banana Fingerlings, Bintjes, German Butterballs en Yellow Finns. Het seizoen voor de aardappelen in deze zuidelijke staat stopt als de temperatuur stijgt. Met warm weer is de vraag naar aardappelen lager.
Zuid-Amerika
Enorme verschillen aardappelprijzen
De prijzen voor aardappelen op het Zuid-Amerikaanse continent lopen sterk uiteen. Waar je in bijvoorbeeld Colombia 790 Colombiaanse peso (0,31 dollar) neer moet leggen voor een kilo aardappelen, is de prijs in buurland Venezuela vele malen hoger. Daar kost een kilo aardappelen tussen de 250 en 390 bolivar (39,44 - 61,9 dollar). Het minimum dagsalaris in het land is met 224 bolivar onvoldoende om een kilo aardappelen te kopen. De regering heeft de wisselkoers van de munt vastgesteld op 6,3 bolivar voor een dollar. De markten zetten de wisselkoers echter op 390 bolivar per dollar.
Azië
India verwacht minder vraag tijdens Ramadan
Het exportseizoen van India verloopt vlekkeloos, vertelt een exporteur uit het zuiden van het Indiase subcontinent. Er waren geen problemen met de oogst en de prijzen zijn concurrerend. Belangrijke markten voor de exporteur zijn Sri Lanka, Singapore, Maleisië, Saudi-Arabië, VAE en Oman. Met de Ramadan zal de vraag in de Arabische landen naar verwachting dalen met zo'n 40%. Na de islamitische vastentijd zal de vraag weer toenemen.
Elke week publiceren FreshPlaza en AGF.nl een overzicht van de marktsituatie van een product in een wereldwijde context. Met deze artikelen willen we een beeld geven van een wereldmarkt, die steeds kleiner wordt door de globalisering. Volgende week staan bananen centraal.