Telerspaar André en Erna Kuijpers, die lid waren van ZON, gaan na 45 jaar met pensioen. Samen met Product Manager Rick Mengers ging ZON op bezoek bij Dré en Erna in Baarlo, waar zij onderstaand gesprek hadden. Bijna 45 jaar runde dit echtpaar daar een gemengd bedrijf samen met de vader van Dré en broer Hay, die beiden inmiddels zijn overleden. Het telersbedrijf stamt al uit 1939, toen begon de vader van Dré met de teelt van spekbonen en prei en werd lid van ZON. Omdat er momenteel geen opvolger is, hebben Dré en Erna besloten om met het bedrijf te stoppen.
Geboren, getogen, geleefd
De oude boerderij in het buitengebied van Baarlo ligt er ondanks het grauwe winterweer verzorgd en uitnodigend bij. Als we op de binnenplaats naast de loods parkeren, worden we vriendelijk door Dré onthaald via de achterdeur. We schuiven aan en zitten algauw samen aan de koffie en vlaai, terwijl Dré en Erna ons de ene na de andere anekdote vertellen.
"Van kinds af aan leef ik op deze boerderij", begint Dré. Hier ben ik geboren, getogen en oud geworden. Mijn vader is begonnen met het pachten van deze grond en al sinds mijn 15e werk ik mee in het bedrijf. Toen ik in 1979 trouwde met Erna, zijn we samen met mijn broer Hay in het bedrijf gestapt." Erna knikt instemmend en vertelt verder. "In het begin teelden we van alles, wortels, aardbeien, prei, bonen, bloemkool, witte en rode kool, knolselderij en bonen. Toen we in 1990 goede grond konden bijkopen, begonnen we met de aspergeteelt en in hetzelfde jaar werd onze Wim geboren. Twee jaar later kregen we Ruud, onze tweede zoon."
Vervlogen tijden
Met z'n vieren werd er hard gewerkt op de 13 hectare land. Vader, broers en zoons Kuijpers werkten vooral buiten, terwijl Erna naast het werk op het land ook nog het huishouden erbij deed. In die tijd waren ze ook lid van Tuinbouwvereniging Baarlo, die later is opgegaan in de TDC Maasregio. "Vroeger brachten alle lokale telers uit het dorp daar in drukke tijden dagelijks hun oogst naartoe", legt Dré uit. "Het werd daar bij elkaar gevoegd en in één keer naar de veiling gebracht. Het was altijd gezellig om daar even een praatje te maken met andere telers."
Erna knikt. "Zo hebben we jarenlang geleefd, totdat de vader van Hay en Dré overleed. We zijn toen met z'n drieën verdergegaan. Hay deed voornamelijk het tractorwerk en de gewasbeschermingsmiddelen, terwijl Dré zich over de verkoop en administratie ontfermde en contact hield met ZON. Zelf was ik vooral bezig met de productie en de oogst, ik vond het altijd heerlijk om op het land te werken in de buitenlucht."
Nieuwe tijden
Er is de afgelopen decennia veel veranderd in de sector. "Vroeger was het allemaal minder gecompliceerd", vindt Erna. "We besloten samen welke gewassen we gingen telen en dat deden we dan gewoon. Nu is alles veel complexer qua planning, regels en wetgeving." Dré knikt. "Het moet allemaal grootschaliger, als je te klein blijft lukt het niet meer. Je moet zo veel administratie bijhouden, van elk gewasbeschermingsmiddel moet je noteren wat en hoeveel je gebruikt. Hierdoor is er veel meer rompslomp bijgekomen. Daarnaast zijn er veel meer regels waar je allemaal aan moet voldoen als bedrijf. Dat gaat je alleen lukken als je het grootschalig aanpakt."
Twee jaar geleden is Hay, de broer van Dré, overleden en het afgelopen jaar hebben Dré en Erna de knoop doorgehakt; ze stoppen nu definitief met het bedrijf. "Hoewel onze zoons jarenlang hebben meegeholpen in ons bedrijf, kozen ze voor een loopbaan in de werktuigbouwkunde en civiele techniek", aldus Erna. "Omdat we geen opvolger hebben en ook een leeftijd hebben bereikt waarop we niet meer zwaar fysiek werk kunnen doen, moesten we deze keuze wel maken." "Eerlijk gezegd vind ik het niet zo erg dat onze zoons een ander pad hebben gekozen", zegt Dré. "Het is in deze tijd echt heel moeilijk om mee te kunnen als kleine teler, dat is geen makkelijk bestaan."
Dierbare herinneringen
Toch kijken ze allebei met veel plezier terug op hun tijd als teler. Erna: "Op een gegeven moment werd het fysiek werk te zwaar voor mij en toen ook de vader van Dré overleed, zijn we steeds meer met personeel gaan werken. Ieder jaar kwamen verschillende Poolse arbeiders ons helpen met de asperges en de bonen. Bijna 20 jaar lang kwamen er arbeiders uit dezelfde Poolse familie bij ons. Ze woonden op ons terrein in een kleine woonunit en we zijn altijd heel blij met ze geweest. Die Poolse familie missen we zeker nu we zijn gestopt met het bedrijf, net als de reuring op het erf en de briefjes van ZON met daarop de actuele productprijzen", glimlacht Erna. André glimlacht ook. "Zeker, we hebben mooie tijden meegemaakt, maar ik heb niet zo'n moeite met het stoppen van het bedrijf. Het is goed zo."
Over hun tijd bij ZON zijn Dré en Erna dik tevreden. "We hebben nog tijden meegemaakt dat onze producten vanuit Baarlo werden verzameld en dan onder toeziend oog van een verzorger naar de veiling gingen", vertelt Dré. "Die verzorger moest dan ons product behartigen bij de veiling. Soms ging ik ook zelf langs bij de veiling, om even te kijken hoe onze producten het deden." "Nu gaat het allemaal heel anders", gaat Erna verder. "Vooral omdat de telers uit het dorp niet meer gezamenlijk hun producten naar de veiling laten brengen. Het contact met andere telers is daardoor minder geworden door de jaren."
De kracht van telers
"Met ZON hebben we echter altijd goed contact gehad", zegt Dré. "We werden goed geholpen als er iets was en kregen netjes op tijd ons geld. We hebben ons bovendien altijd welkom gevoeld, ook al zijn we geen grote teler. Het is mooi dat ZON in de kern dat is blijven doen waar het voor is opgericht, namelijk de krachten van telers bundelen. Zo hebben wij het ook ervaren, we zijn heel blij dat ZON altijd onze belangen als teler heeft behartigd en goed voor ons heeft gezorgd."
"Daarnaast zijn we trots op het feit dat we toch maar mooi een bedrijf hebben opgebouwd", zeggen Erna en Dré samen. "We hebben daardoor altijd zelf onze broek op kunnen houden. Daarnaast betekende het bedrijf vrijheid voor ons. We waren als ondernemer vrij om onze koers te bepalen en om eigen keuzes te maken. Wij zijn ook blij dan onze zoons hun eigen keuzes maken en dat ze niet doorgaan om ons een plezier te doen. Die vrijheid om je eigen keuzes te kunnen maken is iets heel waardevols en we gunnen het ook alle jonge toekomstige telers, dat ze deze vrijheid kunnen blijven ervaren."
Voor meer informatie:
ZON
Venrayseweg 102
5928 RH Venlo
Tel: +31 77 323 9999
info@royalzon.com
www.royalzon.com