"Het was een publiek geheim en het is nu bevestigd. De vermoedens en de bezorgdheid van de telers vanwege het gebrek aan aankopen wordt veroorzaakt door een berekende strategie van de Europese groothandel. Deze heeft gekozen voor het aanbod van late mandarijnen van het zuidelijk halfrond in plaats van voor de vroege Spaanse Satsuma's en clementines, die voornamelijk afkomstig zijn uit Valencia", zegt landbouworganisatie La Unió de Llauradors.
Volgens La Unió blijkt hieruit weer dat de ondertekening van het akkoord tussen de EU en Zuid-Afrika de Valenciaanse citrustelers schaadt. "Dit akkoord bevordert op het zuidelijk halfrond de inzet op late variëteiten die nu in Europa afgezet worden en zoveel schade berokkenen aan de EU-telers. Bovendien wordt er geen marktsteun overwogen, is er geen onderzoek gedaan naar de economische gevolgen en is er geen vooruitgang geboekt op het gebied van strengere exportprotocollen voor deze landen (zoals met betrekking tot koudebehandeling) om te garanderen dat er geen plagen binnenkomen", betogen ze vanuit de organisatie.
In september stelde de organisatie opnieuw aan de kaak dat de vrijwillige opschorting van de Zuid-Afrikaanse export van Valencia Late sinaasappelen "slechts een cosmetische ingreep was die de aandacht afleidde zodat andere variëteiten binnen zouden kunnen komen, zoals momenteel gebeurt". Ook wijzen ze erop dat "achter deze strategie mogelijk de Zuid-Afrikaanse citrus lobby en haar mogelijke contacten met de Europese groothandel schuilgaat".
De landbouworganisatie heeft het ook over "de misleiding van de consument door het op massale schaal aanbieden van citrus die vermoedelijk al ongeveer twee maanden geleden geoogst is in gebieden die zich in het beste geval op ongeveer 8.000 kilometer afstand bevinden. Het gaat om fruit dat gedurende een lange periode in scheepsruimtes gelegen heeft en behandeld is om de levensduur te verlengen. De Europese consument is zich daar waarschijnlijk niet bewust van".
La Unió heeft kunnen vaststellen dat deze situatie min of meer algemeen geldt voor de belangrijkste Europese supermarktketens, met uitzondering van de Spaanse, die het gebruikelijke beleid voor de levering handhaven en wachten op de teelt uit Valencia, die binnenkort volop aanwezig zal zijn in de schappen. De situatie in de rest van de EU is in de hand gewerkt door de vertraging van ongeveer twee weken in de rijping en kleuring van het fruit waarmee het Valenciaanse citrusseizoen dit jaar is begonnen. Ook is het een gevolg van een gebrek aan vraag vanwege de nog steeds hoge temperaturen in Europa.
"Zuid-Afrikaanse, Argentijnse en Chileense exporteurs hebben geprofiteerd van deze situatie om hun seizoen te rekken en de groeiende mandarijnenopbrengsten van de rassen Nadorcott, Tango, Orri en niet beschermde rassen zoals de Ortanique kwijt te kunnen. De teeltgebieden van deze mandarijnen zijn exponentieel gegroeid in de afgelopen jaren. Ongetwijfeld zijn ze al jaren bezig met de voorbereiding van deze aanvoer, maar het is dit jaar geweest waarin ze, profiterend van de vertraging, deze overstap naar Europa hebben gemaakt," geeft Peris aan.
Volgens het door la Unió uitgevoerde onderzoek heeft de overlap van de teelt gevolgen voor de afzet van de extra vroege rassen met de hoogste teeltkosten, zoals de Clemenrubí, Oronules en de Clemensoon, waarvoor de laatste tijd veel belangstelling was vanuit de citrustelers. Volgens de organisatie gaat het om citrus waarbij er veel werkzaamheden komen kijken in de teelt, zoals uitdunning. Daardoor moet er meer arbeid uitbetaald worden, terwijl de opbrengsten per hectare lager zijn dan bij latere rassen. Daarom zijn de telersprijzen hoger.
"De groothandel vereenvoudigt zijn aanbod en biedt twee basissoorten: 'premium' citrus en citrus met een lagere kwaliteit tegen meer betaalbare prijzen. De eerste categorie is overgenomen door de late buitenlandse mandarijnen ten nadele van de vroege Spaanse clementines. De tweede categorie bestaat uit lokale variëteiten met lagere kosten", stelt de vertegenwoordiger van La Unió. "Ongetwijfeld zou de afzet verbeteren als het aanbod niet zo beperkt was en er een derde optie toegevoegd werd", aldus Peris.