Europa: droogte, hitte, opbrengst
In het noordwesten van het continent valt de oogst fors lager uit door het extreme weer in de zomermaanden. Frankrijk, Duitsland, Nederland, België en Verenigd Koninkrijk verwachten een krimp in volume ten opzichte van vorig jaar. Warm weer en droogte resulteerden in een droog klimaat, wat terug te zien is in een lagere opbrengst tot 20-30% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde.
In gebieden waar de autoriteiten een sproeiverbod hebben afgegeven zijn de gevolgen het duidelijkst zichtbaar. Volgens de cijfers is zo'n 50% van het areaal in de eerder genoemde landen afhankelijk van irrigatie. Voor de gebieden waar een sproeiverbod gold, worden grotere verliezen verwacht. In Frankrijk brengen geïrrigeerde velden 13 ton per hectare meer op dan niet geïrrigeerde velden. Dit jaar is er een uitbreiding van het areaal te zien van 6%. Vooral in Frankrijk (3,6%) werd er geïnvesteerd. In de andere landen is de groei bescheidener. Deze uitbreiding is vooral bestemd voor de industrie.
De aardappelopbrengsten in Nederland lijken zwaar tegen te gaan vallen. Ook de kwaliteitsproblemen vormen een uitdaging. Voor veel onberegende percelen kwam de regen na de lange droogte te laat. Dit alles geeft veel stemming en hoop op goede prijzen. Na wat fluctuaties in de eerste periode van augustus beweegt de termijnnotering voor fritesaardappelen op levering in april 2019 zich de laatste week stabiel boven het niveau van 30 euro per 100 kilo.
België: laagste opbrengst ooit
"De uitslagen van de proefrooiingen van Bintje en Fontane zijn dit jaar dramatisch", vertelt een Belgische teler en handelaar. Een dergelijk lage opbrengst hebben veel telers nog nooit meegemaakt. Dit is het vijfde jaar op rij dat het klimaat de telers tegenwerkt, maar er was altijd wel iets wat de oogst nipt redde. Behalve dit jaar. De notering ligt nu rond de 25 euro en men verwacht niet dat de prijs daar tot juni volgend jaar daar onder gaat zitten. Misschien dat tijdens de inschuurperiode in september / oktober er wat druk gaat komen op de prijs, omdat er bij zulke mooie prijzen meer aanbod zal komen.
Twee seizoenen geleden hebben veel telers ook last gehad van een mindere oogst, maar toen waren er alternatieven uit Duitsland en Polen. "Dit seizoen zijn die er niet. Als ik mijn Duitse collega's spreek is het daar ook kommer en kwel. Binnen Europa zijn er dit jaar geen alternatieven. Als de verwerkers een oplossingen moeten zoeken, moeten ze misschien verwerkt product gaan kopen. Aan aardappelen komen zal heel moeilijk worden", besluit hij.
Frankrijk begint het seizoen met een gunstige marktsituatie
Door de droogte zijn de Franse volumes flink afgenomen. Gelukkig zijn er voorlopig nog voldoende volumes beschikbaar. "Door de beperkte oogst gaat het erg goed op de markt", vertelt een handelaar. Hij verwacht dat er het hele jaar voldoende vraag naar Franse aardappelen zal zijn. Op dit moment wordt er nog niet veel geëxporteerd omdat de meeste Europese productielanden zelf nog voldoende aardappelen beschikbaar hebben, maar dit zal snel veranderen. "Bijna heel Europa heeft te kampen met een kleine oogst en kwaliteitsproblemen. Zolang we genoeg koopwaar beschikbaar hebben, zit het met de vraag dus wel goed."
Duitsland: Tekort aan grote maten
In de belangrijkste teeltgebieden speelt de droogte de aardappelproducenten parten. Op landelijk niveau heeft de aardappelorganisatie BOGK reeds een uitvalsrating van 25 procent ten opzichte van het gemiddelde voorspeld. Hierbij moet wel worden vermeld dat de onderlinge verschillen tussen de diverse teeltgebieden aanzienlijk zijn: terwijl in Thüringen al over een totale uitval van 50 wordt gesproken, ligt de oogstraming in Beieren slechts licht onder het gemiddelde. Ondanks alle weersperikelen domineert binnen de groothandel momenteel het binnenlands product en beschikt men over een veelvoud aan aardappelrassen. Buiten de standaardsoorten Anabelle en Marabel duiken ook rassen als Columba en Elfe veelvuldig op binnen de Duitse groothandel. Hoewel er kleine verschillen tussen de afzonderlijke groothandelsmarkten bestaan, geldt over de gehele linie dat er een gebrek is aan de grote maten. Als gevolg daarvan wordt de actuele markt al sinds het begin van het seizoen gekenmerkt door hoge prijzen voor de grote aardappelen.
Ook in Oostenrijk liggen de opbrengsten per hectare duidelijk onder het niveau van de laatste jaren. In de teeltgebieden in Neder-Oostenrijk werd tot enkele dagen geleden 18 Euro per 100 KG betaald, voor de grote maten lag de inkoopprijs tussen de 15 en 18 euro. In Centraal- en Ober-Oostenrijklagen de prijzen zelfs nog wat hoger, tussen de 20 en 22 euro per 100 KG.
Spanje: kleine maten, minder opbrengst
Het weer was niet gunstig voor de telers in Castile-Leon, het grootste aardappelteeltgebied in het land. De regio is goed voor 40% van de Spaanse aardappeloogst. Dit jaar is de opbrengst lager, daarnaast zijn er meer kleine maten beschikbaar en worden er meer problemen gemeld. Toch blijft de markt stabiel.
Na de droge winter was de grootste zorg aan het begin van de pootperiode of er genoeg water beschikbaar zou zijn. Er volgde echter een periode met overvloedige regen, waardoor het poten vertraagde. Eind mei werden de aardappelen gepoot. Regen, droogte en stormen wisselden elkaar af, waardoor schimmels de kop opstaken en de maatvoering klein uitvalt. De prijzen zijn tevredenstellen dankzij de kleinere opbrengst.
In april begint het seizoen met de oogsten in Murcia en Andalusië. In juli volgt Castile-Leon, waar de oogst tot november doorgaat. Daarna volgen tweede oogsten uit Spanje en import uit onder andere Israël, Frankrijk en Marokko.
Italië verwacht goed seizoen
In het algemeen ziet het er positief uit voor de Italiaanse aardappelsector. Door de weersomstandigheden is er een vertraging van 15 tot 30 dagen bij het poten in Emilia-Romagna, Lazio en Abruzzo en voor dit seizoen is de oogst nog niet afgerond. In vergelijking met het voorgaande seizoen is de opbrengst lager. De Italiaanse aardappelen brengen momenteel tussen de 0,27 en 0,30 euro per kilo op, wat een hogere prijs is dan in 2017. Naar verwachting blijven de prijzen stabiel, hoewel een lichte stijging te verwachten is om de kosten voor opslag terug te verdienen.
In Emilia-Romagna, één van de grootste productiegebieden van het land, wordt het seizoen 2018 positief geëvalueerd. Ondanks de vertraging in het poten door het weer, wat ook de opbrengst en de kwaliteit beïnvloedde, hebben de late rassen zich goed hersteld en compenseren deze rassen de lagere opbrengst van de vroege rassen. In het algemeen wordt er daarom gesproken van een goede oogst. "Ondanks de weersextremen die dit seizoen getekend hebben, zijn we tevreden met de opbrengst van de rassen die we in de Italiaanse regio's testen," vertelt een handelaar. "Naast de goede prestaties van de Agata, Colomba en Vivaldi hebben we uitstekende resultaten geboekt voor de nieuwe Constance, Orlena, Gaudi en Monique.
Israëlische export voor krimpende markt
Ruim een maand geleden kwam het exportseizoen ten einde en kan de balans opgemaakt worden. De trend van de afgelopen twee jaar sluit de sector een middelmatig seizoen af, ondanks een kleine stijging in de totale productie en export.
Vorig jaar werd 600.000 ton aardappelen geoogst, waarvan pakweg 220.000 ton geëxporteerd werd. De grootste afnemer van de aardappelen is Europa. De cijfers voor dit seizoen worden nog verzameld, maar de verwachting is dat zowel de productie als de export niet met meer dan 5 tot 10% gestegen zal zijn.
De export is volledig geconcentreerd in de maanden maart tot juni. Dan hebben de Israëlische aardappelen een goede positie in de markt doordat de Europese productie uit de opslag minder gewaardeerd wordt. Ondanks de goede positie van de verse aardappelen verloopt het prijsbeeld grillig onder invloed van aanvoer en kwaliteit van zowel de lokale als de Israëlische aardappelen. Europese importeurs verkiezen de lokale productie als die beschikbaar zijn en verbetering in de opslagcapaciteit in Europa in combinatie met een groeiend areaal resulteert in een krimpende markt voor de Israëlische exporteurs.
Door de negatieve prijstrend en de stagnerende vraag in Europa, staat het areaal in Israël onder druk. De focus van de telers verschuift meer naar de binnenlandse markt. Om de export toch veilig te stellen is er geïnvesteerd in andere rassen om aan de eisen van Europese klanten te voldoen. Rassen die vroeger gekozen werden vanwege de goede teeltbaarheid in het Israëlisch klimaat moeten nu plaatsmaken voor rassen die beter verkoopbaar zijn en dus een hogere vraag hebben.
Levendige markt in Zuid-Afrika
Er heerst een levendige stemming op de Zuid-Afrikaanse aardappelmarkt. Consumenten spenderen jaarlijks ongeveer 1 miljard rand (58 miljoen euro) meer aan aardappelen dan tien jaar geleden. De gemiddelde consumptie ligt tegenwoordig rond de 40 kilo per capita. Vorig jaar werd 1% meer aardappelen verkocht dan in het recordjaar 2015, maar tegen een prijs die 21% hoger ligt, ook als de inflatie meegewogen wordt.
De branchevereniging Potatoes SA wijst er echter op dat de arbeidskosten een serieus probleem dreigen te worden voor de telers. De organisatie zegt dat de productiekosten sneller oplopen dan de inflatie. Het seizoen komt in de periode waarin de prijzen de piek van het seizoen bereiken. In deze maanden komt de aanvoer vooral uit Limpopo en het westen van Vrijstaat.
Tussen de 6 en 8% van de Zuid-Afrikaanse aardappeloogst wordt geëxporteerd naar buurlanden. Een fractie van de oogst is bestemd voor het Midden-Oosten en andere delen van het continent. Daarmee is Zuid-Afrika de tweede grootste exporteur op het Afrikaanse continent en moet het alleen Egypte voor zich dulden.
VS: alles normaal in Skagit Valley
In Skagit Valley, in Washington, verachten telers een normaal jaar. "De aanvoer zal normaal zijn voor onze regio," vertelt een handelaar. "We hebben een heel consistent teeltgebied in termen van volume." Die resultaten worden geboekt ondanks een onrustig voorjaar met veel regen. "Het was een beetje riskant aan het begin van het seizoen, maar toen de regen stopte, lukte het de telers om op tijd te planten. We hebben een goede zomer gehad voor de teelt."
De vraag zal naar verwachting aantrekken na Labor's Day. Momenteel is het nog warm, wat de vraag tempert. "De vraag is nu normaal. Vorig jaar was de vraag extreem hoog door problemen in andere teeltgebieden, maar dit jaar is alles weer normaal," aldus een handelaar. Ook de prijzen blijven naar verwachting stabiel tot het einde van het seizoen.
Grootste uitdaging zijn de stijgende transportkosten. Door aangepaste wetgeving zijn die tarieven gestegen. Daarnaast zijn er zorgen omdat er simpelweg minder vrachtwagens beschikbaar zijn, met alle gevolgen van dien.
Australië: uitdagende winter
Door de verschillende rassen en teeltgebieden is er jaarrond aanvoer van aardappelen. Sommige telers in New South Wales spreken over "uitdagingen" tijdens de wintermaanden op het zuidelijk halfrond als gevolg van vorst en droogte. Dat heeft niet alleen impact op de oogst van dit jaar, maar door de beperkte irrigatie zou dit ook impact kunnen hebben op de oogst in de toekomst. Telers hopen op meer regen tijdens het voorjaar. Ondertussen kreeg pootgoed uit Zuid-Australië en Victoria eerder dit jaar toegang tot Indonesië.
Volgens Hort Innovation stond de oogst voor het jaar eindigend in juni 2017 op 1.33.418 ton, waarvan 65% bestemd was voor de industrie. Die oogst komt overeen met een waarde van 717 miljoen dollar. Dat is 9% meer dan in het voorgaande jaar. Australië exporteerde 34.782 ton. Zuid-Korea is de grootste afnemer.
Nieuw-Zeeland: export stijgt
In december 2017 kwam de totale waarde van de aardappelsector, inclusief de binnenlandse markt en de export, uit op 982 miljoen dollar. Dat is 27% meer dan in 2013. Er werd in 2017 voor 129,3 miljoen dollar geëxporteerd, waarvan het grootste deel (91,6 mln dollar) diepvries aardappelproducten. De export van consumptieaardappelen kwam uit op 29,5 miljoen dollar.